විධායක ජනාධිපති ක්‍ර‍මය නම් දැලි පිහිය

අප පහත දැක්වෙන සටහන තැබුවේ 2015 ජනාධිපතිවරණයට පෙර 2014 නොවැම්බර් මාසයේදී ය. මුල් ලිපිය මෙසේ ය: අගතිය දෙසට යන මේ ගමන නවත්වා ගන්නට මෙම ජනාධිපතිවරණය…

විපක්ෂ පොදු අපේක්ෂක මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපති ධුරයට පත් වී දින සියයකින් විධායක ජනාධිපති ධුරය අහෝසි කරන බව කියයි.

මෙය කළ නො හැකි ය.

අපි වඩා ප්‍රායෝගිකව කල්පනා කරමු. විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය ගෙන ආ 1978 එක්තරා ආකාරයක ව්‍යවස්ථා විප්ලවයක් සිදු වූ අවස්ථාවකි. එය අහෝසි කර අප කොතැනකට හෝ යනවා නම් එය ද ව්‍යවස්ථා විප්ලවයකි. ජනාධිපතිවරණයට තිබෙන්නේ තව දින 45ක පමණ කාලයකි. ඒ කාලයේ ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් ගැන වෙන ම සංවාදයක් කළ නො හැකි ය. ජනාධිපති ධුරයට පත් වී දින 100ක් ඇතුළත ද තව බොහෝ ප්‍රශ්නවලට මුහුණ දෙන්නට සිදු වේ.

පූර්ණ ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් කළ යුත්තේ ගැඹුරු මහජන සංවාදයක් ඔස්සේ මිස මෙවැනි හදිසියකින් නො වේ.

අනෙක් පැත්තෙන්, 1978ට පෙර තිබුණු ක්‍රමය ඉතා හොඳ එකකැයි කියන්නට ද බැරි ය.

ඒ නිසා පොදු අපේක්ෂකයා යා යුත්තේ වඩා ප්‍රායෝගික තැනකටයි.

විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය මුළුමනින් අහෝසි කළ යුතු නැත.

ජනාධිපති මුක්තිය ඉවත් කරන්න

• ජනාධිපතිවරයාට දැරිය හැකි ඇමති තනතුරු සංඛ්‍යාව සීමා කරන්න.
• 17වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය නැවත ක්‍රියාත්මක කර ස්වාධීන කොමිෂන් සභා නැවත පිහිටුවන්න
• 18වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය අහෝසි කරන්න
• මැතිවරණ ක්‍රමය සංශෝධනය කරන්න. පැරණි කේවල මන්ත්‍රී ආසන  ක්‍රමය හා සමානුපාතික නියෝජනයේ සම්මිශ්‍රණයක් ඇති කරන්න. ආරම්භයක් ලෙස දැනට තිබෙන මැතිවරණ කොට්ඨාස සංඛ්‍යාව ම මේ සඳහා යොදා ගත හැකි ය.
• සමානුපාතික නියෝජනය යටතේ තේරී පත් වන මන්ත්‍රීවරුන්ට පක්ෂ මාරු කළ නො හැකි ලෙස නීති පනවන්න.

විධායක ජනාධිපති ධුරයේ තිබෙන මූලික ගැටලුවක් වන්නේ ධුරයේ සිටින ජනාධිපතිවරයාට දෙවන වර තේරී පත් වීමක් සඳහා විධායක බලතල අසාධාරණ අන්දමින් භාවිතා කරන්නට තිබෙන අවස්ථාවයි. එය වැළැක්විය නො හැකි ය. එහෙයින් විධායක ජනාධිපතිවරයා සමග තරග කරන සෙසු අපේක්ෂකයෝ ස්වාභාවිකව ම අසමාන තරගයකට මුහුණ දෙති. මෙය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී තත්වයක් නො වේ.

එබැවින් විධායක ජනාධිපතිවරයකුට එක දිගට ධුරය දැරිය හැකි වාර ගණන එක් වරකට සීමා කළ යුතු ය. නැවත පත් විය හැකි වාර ගණන සීමා කළ යුතු නො වේ. එක දිගට පත් විය හැකි වාර ගණන පමණක් සීමා කිරීම ප්‍රමාණවත් ය. 

විධායක ජනාධිපති ක්‍ර‍මයේ පැවැත්ම සම්බන්ධයෙන් අප පෙනී සිටීමට මූලික හේතුවක් වූයේ රටේ පවත්නා ජනවාර්ගික ගැටලුව හමුවේ සුළු ජාතීන්ගේ දේශපාලන බලයට විධායක ජනාධිපති ක්‍ර‍මය වැදගත් නිසා ය. සරලව කිවහොත්, මහින්ද රාජපක්ෂ, ගෝඨාභය රාජපක්ෂ වැනි සිංහල ජාතිවාදීන්ට නැවත ජනාධිපතිවරණයක් ජයගැනීම දුෂ්කර ය. සුළු ජාතික ඡන්ද ලබාගත නොහැකි අයට ජනාධිපතිවරණයකින් 50%කට වඩා ඡන්ද ලබාගැනීම සිහිනයකි. පාර්ලිමේන්තුව එහෙම නැත. ඒ ඔස්සේ ජනවාර්ගික වශයෙන් ඉතා අගතිගාමී තීරණ ගත හැකි බව නිදහසින් පසු පළමු පාර්ලිමේන්තුවේ ම සම්මත කරගන්නා ලද පුරවැසි පනත්වලින් පෙන්නුම් කෙරිණි. එමගින් ලංකාවේ විසූ අති විශාල සුළුතර ජනවාර්ගික ජනගහනයකගේ පුරවැසිභාවය අහෝසි කරන ලදී.

ඒ කෙසේ වෙතත්, 1978 ආණ්ඩුක්‍ර‍ම ව්‍යවස්ථාවේ සහ එහි සංශෝධනවල විධායක ජනාධිපති බලතල කොයි තරම් ප්‍ර‍තිගාමී ලෙස භාවිතා කළ හැකි ද යන්නට සජීවී උදාහරණයක් මේ දිනවල ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන පෙන්වමින් තිබේ.

අපරාධ නීතියෙහිදී බොහෝ විට නීතිඥයන් කරන්නේ නීතියේ සිදුරුවලින් රිංගා යාමයි. අපරාධ නඩුවකදී චෝදනාව පූර්ණ වශයෙන් ඔප්පු කිරීම අත්‍යවශ්‍ය ය. එසේ නොමැතිනම් නිවැරදිකරුවකුට දඬුවම් නියම වී මානව හිමිකම් කඩ වීමේ බරපතල ගැටලුකාරී තත්වයක් මතු විය හැකි ය. එහෙත්, රටක ව්‍යවස්ථාවක් යනු එවැන්නක් නොවේ. ව්‍යවස්ථාවල වුවත් සිදුරු තිබිය හැකි ය. එහෙත්, කිසිදු වගකිවයුතු නායකයකු නීතියේ සිදුරුවලින් රිංගා යන්නේ නැත.

විධායක ජනාධිපති ධුරයට පහත් පෙළේ, අධම පුද්ගලයකු පත් වුවහොත් එම පුද්ගලයා එසේ කළ හැකි ය. දැන් සිදු වී තිබෙන්නේ එයයි. ඉතිහාසය පුරා පත් වූ විධායක ජනාධිපතිවරු කවුරුවත් එතරම් හොඳ අය නොවේ. එහෙත්, තමන්ට ඡන්දය දුන් ජනයා පාවා දී, ඒ ජනවරමින් පරාජයට පත් වූ පුද්ගලයාට බලය පවරා දුන්, පෞද්ගලික හීනමානය පාර්ලිමේන්තු ප්‍ර‍ජාතන්ත්‍ර‍වාදයට ඉහළින් ලෙලවන, මෙතරම් ම පහත් තත්වයට පත් වූ අයෙකු නම් සිටියේ නැත.