උපුල් ශාන්ත සන්නස්ගලගේ අම්මා අපූරු ස්වයං ලිඛිත චරිතාපදාන නවකතාවකි

උපුල් ශාන්ත සන්නස්ගලගේ අම්මා හොඳ ස්වයං ලිඛිත චරිතාපදාන නවකතාවක් යයි සිතමි. එය යුගයක හරස්කඩක් රළු ලෙස සටහන් කරන්නකි. ඒ යුගය වනාහි හැටේ දශකයේ අගභාගයේ සිට වර්තමාන කාලය දක්වා විහිදෙන, රටේ ආර්ථිකය විවෘත වීම හරහා දැවැන්ත සමාජ විපර්යාසයකට ලක් වූ යුගයකි.

උපුල් ස්පර්ශ කරන්නේ මේ යුගය තුළ මිනිස් සම්බන්ධකම්වල ඇති වූ පරිණාමයයි. එය ගැමි අශිෂ්ටත්වයේ සිට නාගරික පරමාදර්ශයන් වෙත සිදු වන චලනයකි. දිළිඳුකමේ පතුලේ එරෙමින් සිටි ගැමි පවුලක් සංවර්ධනය ඔස්සේ ශිෂ්ටත්වය හා අශිෂ්ටත්වය අතර අඛන්ඩ අරගලයක් සමග පරිණාමය වන අයුරු ඔහු කදිමට සිත්තම් කරයි.

සීමිත සම්පත් ප්‍රමාණයක් මැද අසීමිත කටුක, දිළිඳු දිවියක් ගෙවන මිනිස්සු එක පැත්තකින් නගරයට සිය නිෂ්පාදනය අලෙවි කිරීමෙන් ජීවනෝපාය සරි කර ගනිමින් සංවර්ධනය වන්නට දැවැන්ත අරගලයක යෙදෙති. එහෙත්, අර්තාපල්වලට වැළ‍ඳෙන අංගමාරය සේ ඔවුන්ගේ ජීවිත ද නිරතුරුව ම අනපේක්ෂිත විනාශයන්ගෙන් පීඩාවට පත් වේ. අසංස්කෘතික ජීවිතය හා එහි අංග වන කසිප්පු, පවුල් ආරාවුල්, ව්‍යභිචාරය හා ප්‍රචණ්ඩත්වය මැද ‍විමුක්තිය නිර්මානය වන්නේ අධ්‍යාපනය හා ගමින් පළා යාම තුළ ය.

ගමින් පළා යන බඩපිස්සා වැනි මිනිස්සු ආර්ථිකව ආඪ්‍ය වන මුත් ඔවුහු නගරයේ අතරමං වෙති. දමා ආ ගැමි ජීවිතය ගැන කාංසාවකින් හා නාගරික ජීවිතයට පූර්ණව හැඩගැසීමේ අසාර්ථකත්වයෙන් ඔවුහු පීඩා විඳිති. කුමක්දෝ විස්තර කළ නො හැකි හිස්කමක් ඔවුන්ගේ ජීවිතය වෙළා ගෙන තිබේ. උපුල් ශාන්ත සන්නස්ගල එය හඳුන්වන්නේ තමන් සෙවීමක් ලෙස ය.

මම මා සොයමි යන්න එක්තරා ජනප්‍රිය බොරුවකි. තමන්ට තමන් තේරුම් ගත නො හැකි ය යන්න ඇත්තක් මෙන් ම බොරුවකි. ලොකු ගැඹුරක් ඇතැයි ‍එක් වර ම පෙනෙන, එහෙත්, ඒ කියන තරම් ගැඹුරක් නැති ජනප්‍රිය, සුන්දර, ව්‍යාජ ප්‍රකාශයකි.

අම්මා නවකතාවේ කථකයා ද ඔය කියන තමන් සෙවීමක් කරන්නේ නැත. ඔහු කරන්නේ මුදල් සොයා යාමයි. නාගරික පාරිභෝජනවාදී, සංස්කෘතික ජීවිතය සොයා යාමයි. ඔහු කිසිදු විකල්ප ජීවිතයක් පරමාදර්ශයට නගන්නෙක් නො වේ. ඔහු ඉතා ගතානුගතික ලෙස ගමෙන් නගරයට සංක්‍රමණය වී නාගරික සංස්කෘතිය සතුටින් වැළඳගෙන, එහි උන්නතිකාමී බහුභාණ්ඩික පාරිභෝජනවාදී ජීවිතයේ රසයෙන් උද්දාමයට පත් වී සිටින්නෙකි. ඔහු කෑම කන හෝටල්, බොන ඉහළ පෙළේ මත්පැන්, යන එන වාහනය, ඉන්නා ගෙය, යන එන රටවල් ආදිය ගැන කතා කරන්නේ අභිරුචියෙනි. සිංහල විෂය දැනුම විකුණන අධ්‍යාපන ව්‍යාපාරිකයකු වන ඔහු ඔහුගේ දරුවන් හදන්නේ ඔවුන් සිංහලෙන් කිසිවක් නො කියවන ජීවිතයකට ය. ඔහුට ඒ ගැන පශ්චාත්තාපයක් ඇති බවක් නො පෙනේ. ඇත්තෙන් ම පශ්චාත්තාප වන්නට කිසිවක් එහි නැත.

ඔහුගේ එක ම පශ්චාත්තාපය ඔහුගේ ජන්ම උරුමය ගැන ඔහුගේ තිබෙන හීනමානයයි. මෙය වනාහි දිළිඳු, අසංස්කෘතික ජීවිත ගත කළ මිනිසුන් ධනවත්, සංස්කෘතික ජීවිත කරා පරිණාමය වන අවධිය තුළ එක් පරම්පරාවක‍ට ගෙවන්නට සිදු වන මිළක් වැනි දෙයක් පමණි. එය එක්තරා අසමතුලිත අවධියකි. අලුතින් අත් පත් කර ගත් ජීවිතය  හා ජන්ම උරුමය තුලනය කර ගන්නට අසමත් වීමෙන් ඇති වූ දුකකි. එක්තරා සංස්කෘතික ගැටුමකි.

මෙම වකවානුව තුළ ලාංකීය සමාජය විනිවිද ගිය දරුණු අර්බුදයක් වන ජාතික ප්‍රශ්නය උපුල්ගේ නවකතාව තුළ ස්පර්ශ නො වන්නේ ඇයි ද යන්න බරපතල ගැටලුවකි. දෙමළ, සිංහල මිනිසුන් සමෝසමේ එකට ජීවත් වන ගමකට ජාතික ප්‍රශ්නය දැනෙන්නේ නැත්තේ ඇයි? එහි කිසිදු සිංහල තරුණයකු යුද්ධයට නො යන්නේ ඇයි? ගමේ සිදු වන සංවර්ධනයට දායක වන කිසිදු හමුදා සාමාජිකයකු ගැන සඳහන් නො වීම පුදුමයක් නො‍ වේද? එසේ සිදු වන්නේ දියතලාව හමුදා කඳවුර අසල ම ය.

එසේම, දිළිඳු සමාජයන්හි සාමාන්‍යයෙන් සිදු වන පරිදි කිසිදු ගැහැනියක මැද පෙරදිග ගෘහ ‍සේවයට නො යන්නේ ඇයි? යහළබැද්ද රටේ සිදු වන සංවර්ධනයේ සුළඟවත් නො වදින, ජීවිත වෙනසකට එක ම මග ගමෙන් පළා යාම පමණක් වන සුවිශේෂ හුදකලා කො දෙව්වක් වීම තේරුම් ගත නො හැකි තත්වයකි.

ඒ ගමේ දිළින්දන් පීඩනයට පත් වන්නේ නූගත්කම හා දුරාචාරය නිසා පමණක් ද? ඔවුන්ගේ කාලකන්නිකමට හේතු වන සෙසු සමාජ ආර්ථික සාධක අම්මා නවකතාවෙන් විග්‍රහ වන්නේ නැත. උඩරට ගැමි‍ ගොවීන්ගේ ඉඩම් ප්‍රශ්නය ඔවුන්ගේ කාලකන්නිකමේ එක් මූලික හේතුවක් නො වේ ද? අනෙක් පැත්තෙන් නගරයේ වෙළඳුන්ගෙන් හා ගමේ ණය දෙන්නන්ගේ අතින් ඔවුන් සූරාකෑමට ලක් වන්නේ නැද්ද?

අම්මා නවකතාවේ කේන්ද්‍රීය පවුලේ දරිද්‍රතාවට හේතු වන කරුණු බඩපිස්සාට නො තේරේ. ඔහු ධනවතකු වූ පසුවත් හේ සිය හිතවත් ඥාතීන්ගෙන් විමසන්නේ සෙසු ඥාතීන් ධනවත් වන්නටත් තමන් දුප්පත් වන්නටත් හේතුව කුමක් ද කියා ය. එයට හේතුව ඔහුගේ පියාගේ නූගත්කම හා නො මනා ගතිගුණ පමණක් ද?

කතාවේ වීරයා වන බඩපිස්සා විමුක්තිය වෙනුවෙන් දැවැන්ත අරගලයක් කරන්නෙකි. එහෙත් එය බොහෝ දුරට හුදකලා වූ විමුක්තියකි. ඔහුගේ දිළිඳු පවුල වෙත සිදු වන්නේ ඒ දියුණුවේ යම් කාන්දුවක් පමණි. එහෙත්, ඒ සහෝදර සහෝදරියන්ගේ පවුල්වලත් ඊළඟ පරම්පරාවල වැඩි අධ්‍යාපනයක් හා සංවර්ධනයක් දක්නට ලැබේ.

මේ සියල්ල මැද්දෙන් උපුල් මේ පවුලේ සාමාජික, සාමාජිකාවන් අතර අන්තර් සම්බන්ධතා ඉතා  විචිත්‍ර ලෙස නිරූපණය කරයි.  එකිනෙකා අතර ගැටුම් හා ආදරය, සෙනෙහස ඔහු චිත්‍රණය කරන්නේ අම්මා කේන්ද්‍රීය චරිතය කර ගනිමිනි. ඔහුගේ නවකතාව අපූරු ආකෘතියකින් යුක්තය. එහෙයින් එය කෙනෙකුට නවකතාවක් නො වන ප්‍රබන්ධ නො වන සාහිත්‍ය කෘතියක් ලෙස ද අර්ථකථනය කරන්නට පුළුවන. එහෙත්, මම නම් එය නවකතාවක් ලෙස දකින්නට කැමැත්තෙමි.

අම්මාගේ ආදරයේ තරම හා එයට කෘතගුණ දක්වන්නට අසමත් වී‍මේ පශ්චාත්තාපය ප්‍රකාශ කරන වියමනක් ලෙස නවකතාව ගොඩනැගෙන්නේ එයට ම අනන්‍ය වූ ආකෘතියක් උරුම කර ගනිමිනි. එහෙත්, එය නිශ්චිත මුලක්, මැදක් හා අගක් සහිත කතාන්දරයක් ලෙස ගො‍ඩනැගේ. කර්තෘගේ නිරන්තර මැදිහත් වීම එම ආකෘතියේ මූලික ලක්ෂණයකි. එහෙත් එය පාඨකයාට වධයක් වන මැදිහත් වීමක් නො වේ.

අම්මා නවකතාව කතා ගොන්නකි. එහි එන කතා අතරින් පීටර්ලෑ චන්දරේගේ කතාව මගේ සිත පැහැර ගත්තේ ය. එහි චන්දරේ පහේ ශිෂ්‍යත්වයේ දෙවන විභාගයට පෙනී සිටින්නට කලින් දිනයේ බඩගින්නට ‍තම්බා කන්නට කොස් ගෙඩියක් කඩන්නට නැග්ග ගසින් වැටී සදාකාලික අබ්බාගාතයකු වී ජීවිතය කාලකන්නි කර ගනියි. එය උපන් ගෙයි අබ්බාගාතයකු වූ බඩපිස්සාගේ දියුණුවේ කතාවත් සමග සමෝධන කරමින් උපුල් කදිම වියමනක් නිර්මානය කරයි. පවුලේ සිටින අශිෂ්ට ම සාමාජිකයා වන කිත්සිරි නම් වසවර්ති අයියාට ලොකු අයියා හා හිච්චි අයියා ලවා පහර දී අත පය කඩා දමමින් කථකයා අසීමිත සතුටක් ලබයි. එසේම සරසවි සිසුවකු ලෙස ගමට පැමිණ අයියලා බලමුළු ගන්වා හීරළු ලොකු තාත්තාගේ පවුලේ අයට එල්ල කරන ප්‍රහාරය ද කැපී පෙනෙන සිද්ධියකි.

පසු කලක නගරයේ සිට ගමට එන අතරතුර ඔහුගේ රියට ගොඩ වන ජුණ්ඩේට කථකයා පහර දෙන්නේ අතීත සිද්ධියකට වාඩුව ගැනීම සඳහා ය. එය නගරයට ගොස් ඔහු විසින් අත් පත් කර ගන්නා ලද සංස්කෘතික ශිෂ්ටත්වයේ ‍දිග පළල හා උපන් ගෙයි අශිෂ්ටත්වය අතර ගැටුම කදිමට නිරූපණය කරන අවස්ථාවකි. ඔහු බොන්නේ ලොව ඉහළ ම පෙළේ මත්පැන් ය. එයින් වෙරි වන ඔහු අතීතයේ දිනෙක තමන් පාසල් යන කාලයේ අත් ට්‍රැක්ටරයෙන් බිමට ඇද දමා කරන පහර දීමට වාඩුව ගැනීම සඳහා ජුණ්ඩේට පහර දෙන්නේ කසිකබල් දෙමළ චිත්‍රපටයක චරිතයක් මෙනි. මේ කතාවේ මුඛ්‍ය තේමාව ද මෙම ගැටුමයි. එනම් ගැමි අශිෂ්ටත්වය හා නාගරික ශිෂ්ටත්වයේ පරමාදර්ශ අතර ගැටුමයි.

අම්මා නවකතාවේ චරිත විවරණයේ ඇති අව්‍යාජත්වය එහි ඇති සුවිශේෂ ම ලක්ෂණයයි. එය ස්වයං ලිඛිත චරිතාපදාන නවකතාවක් වීම නිසා උපුල් මුහුණ දෙන්නේ දැවැන්ත අභියෝගයකට ය. එහෙත්, ඔහු සිය කොළඹ ජීවිතය සමාන අව්‍යාජත්වයකින් විවරණය කරනවා වෙනුවට එය කිසියම් වීර චරිතතයක් ලෙස ප්‍රබන්ධ කරනු පෙනේ. එහෙත්, ඔහුට සමාව දිය හැකි ය. කොළඹ ජීවිතය වෙනත් කතාවක ලියන බව ඔහු පවසයි. රොමැන්තීකරණය කර තිබෙන බාල වියේ දුකට සාපේක්ෂව කොළඹ ජීවිතයේ ව්‍යාජත්වය ද අව්‍යාජව ලියන්නට ඔහු සමත් වනු ඇතැයි පතමි.

මේ ලිපිය වෙන අයත් එක්කත් බෙදා ගන්න. උපුටා ගන්නවා නම් ‍මෙතැනින් ගත් බව කියන්න

ඔබගේ අදහස් අපි මහත් සේ අගයමු. නිර්නාමිකව හෝ අදහස් පළ කිරීමට අවස්ථාව ලබා දී තිබෙන්නේ එම නිසා ය. එහෙත්, එය අපහරණය නො කිරීම ඔබ‍ගේ වගකීමකි. අසභ්‍ය යයි සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ පිළි ගැනෙන වචන සම්බන්ධයෙන් සදාචාරවාදී නො වන මුත්, අනුන්ට අපහාස කිරීම සඳහා එවැනි වදන් භාවිතා කර තිබෙන අවස්ථාවලදී ඒවා ඉවත් කිරීමට සිදු වන බව කරුණාවෙන් සලකන්න. එසේම, නීතිමය ගැටලු මතු කරන අදහස් පළ කිරීම් ද ඉවත් කරනු ලැබේ. අදහස් පළ කිරීම සම්බන්ධ කාරණාවලදී සංස්කාරක වගකීම් සමග සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීම බලාපොරොත්තු වෙමු.