සැමියා බිරිඳගේ බබා ය

අපි එකිනෙකා ආමන්ත්‍රණය කරද්දී භාවිතා වන වචන තිබෙනවා. මේවායින් සමහර ඒවා ටයිටල් (title) හෙවත් පට්ටම්.

මිස්ටර් (Mrs), මිසිස් (Mrs.) මිස් (Miss) යනු ඒ වගේ තුනක්. දැන් මෙතන පොඩි සමානාත්මතා ප්‍රශ්නයක් එනවා. පිරිමියාට මිස්ටර් කියනකොට එයා බැඳල ද නැද්ද කියන එක අදාළ නැහැ. ඒත් කාන්තාවට අදාළයි. මේ අසාධාරණය පිටදකින්න අලුතෙන් ඉංග්‍රීසි වචනයක් හැදුවා. ඒ තමයි මස් (Ms.). මෙතන මයන්න ශබ්ද කළ යුත්තේ ගම කියනකොට එන ශබ්දයෙන්. ඒ වගේ ම හල් සයන්නේ ශබ්දය සමාන වන්නේ ඉසෙඩ් අකුරේ ශබ්දයට. එතකොට අර පැරණි බයිලාවක එන ‘ඔයා මිස් ද - මිස් ද මිසිස් ද - මට ආසයි එය දැනගන්න' කියන එකට  උත්තරයක් දෙන්න පුළුවන්. ඒත්, මිස්ටට මහතා හෝ මයා හෝ කියා ද, මිසිස්ට මහත්මිය හෝ මිය හෝ කියා ද, මිස්ට මෙනෙවිය කියා ද කිව්වාට මස්ට සිංහලෙන් තවමත් වදනක් නැහැ. එකක් යෝජනා කරන්න.

සර් හා මැඩම් කියන වදන්වල මුල් ඉංගිරිසියේ නැති තරම් සම්භාවනීය අරුතක් ලංකාව වැනි ආසියාතික රටවල තිබෙනවා. නමට මුලින් සර් යොදපු සර් ජෝන් කොතලාවල වගේ නයිට්වරු වගේ ම නයිට් ක්ලාස් කරලා උගන්වන ටියුෂන් සර්ලාත් ලංකාවේ ඉන්නවා. අපේ සර්, අපේ මිස් වැනි යෙදුම් වගේ ම ලොකු මිස්, ලොකු සර්, පොඩි මිස් වැනි යෙදුම් ද භාවිතා වෙනවා. පිටිසර පැතිවල ළමයි ගුරුවරුන්ට සේර් කියනවා. ආදරේට ඇදලා කියනකොට මේක සේර..... වෙනවා.

ගුරු වෘත්තිය, හෙද වෘත්තිය වැනි රැකියාවල තනතුරු නාමය තරමට ම මිස්, සර් වැනි වදනුත් භාවිතා වෙනවා. මැඩම් කියන්නේ මිස්ලාට වඩා තනතුරින් උසස් අයට. ගනිකා මඩම් පාලිකාවන් වෙනුවෙනුත් ඉංගිරිසියේ මේ වචනය ම භාවිතා වෙන බව ලංකාවේ මැඩම්ලා දන්නේ නැහැ. ඔලිවර් ට්විස්ට් වගේ 19වන සියවසේ නවකතා කියවනකොට දකින්න ලැබෙන දෙයක් තමයි, ඔලිවර් වගේ අනාථ ළමයකුට ආමන්ත්‍රණය කිරීමේදීත් ඇතැම් විට සර් කියන පදය යොදා තිබෙන බව.

වරක් එක් හමුදා භටයෙක් මට අපූරු දෙයක් කිව්වා. ඔහුට අවශ්‍ය වුණේ හමුදාව පොලිසියට වඩා උසස් බව පෙන්වන්නයි. එ් සඳහා ඔහු ඉදිරිපත් කළ තර්කයේ මෙහෙම තිබුණා. “අපේ ලොක්කට අපි කියන්නේ සර් කියලා. ඒත් පොලිසියේ ලොක්කට කියන්නේ මහත්තයා කියලා."

දැන් ඔය ටෙලි නාට්‍යවල මිනිස්සු පොලිසියේ ලොක්කන්ට ඉන්ස්පෙක්ටර් කියා අමතන ආකාරය දකින්න ලැබෙනවා. ඒ වගේම හමුදාවේ ලොක්කන්ට කැප්ටන් කියනවා. ටෙලි නාට්‍යවල මේ තනතුරුවලට පහළ හා ඉහළ අය යොදා ගන්නවා අඩුයි. මොකද, ඒ අයට මේ වගේ ආමන්ත්‍රණය කරන්න බැරි නිසා. හැබැයි, සාමාන්‍ය ජනයා තමන් ආමන්ත්‍රණය කරනකොට මෙහෙම කිව්වොත් ඒ තනතුරු දරන අයට කේන්ති යනවා. ඒ අය බලාපොරොත්තු වෙන්නේ සර් කියන එකයි. හැබැයි වෛද්‍යවරයාට ඩොක්ටර් කියන එකේ එහෙම ගැටලුවක් නැහැ. ගුරුවරියට ටීචර් කියා ආමන්ත්‍රණය කරනවා. ඒත්, ගුරුවරයාට එහෙම කියන්නේ නැහැ.

සිංහලයන් අතර මාස්ටර් කියන එක භාවිතා වන්නේ සංගීත හා වෙනත් කලා ක්ෂේත්‍රවලදීයි. කේමදාස මාස්ටර් උදාහරණයක්. ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස්ට ගුවන් විදුලියේ පොඩි මාස්ටර් කිව්වලු. කොටි සංවිධානයේ නම් මාස්ටර්ලා වැහි වැහැලා හිටියා. හැබැයි ඒ මාස්ටර්ලා වැඩිපුර දැනගෙන හිටියේ තුවක්කු කලාවයි.

‘මාස්ටර් සර්' යනුවෙන් යෙදෙන ජනප්‍රිය ගීයක් තිබෙනවා. හැබැයි, මේ මාස්ටර් සර් යෙදුව සිංහල සමාජයෙන් ගත් එකක් නෙමෙයි. එය ඉංග්‍රීසි භාෂාව වැඩිපුර පරිහරණය කළ බටහිර සංගීතවේදියකු වන නිමල් මෙන්ඩිස් නිර්මානය කළ වදනක්.

සිංහලයන් කවදාවත් අම්මාට මව කියා හෝ තාත්තාට පියා කියා හෝ අමතන්නේ නැහැ. ඒ වදන් තිබෙන්නේ ලි්‍ඛිත ව්‍යවහාරය සඳහායි. එක්තරා විනෝද සමය විකට වැඩසටහනක 'පියා එන්න' කිව්වා ම ඉස්සරහට එන්නෙ තාත්තා නෙමෙයි, පුතායි. හේතුව පුතාගේ නම පියදාස වීම හා හුරතලේට ඔහුට පියා කියා ඇමතීමයි. ඒත්, සිංහල ළමයින් වෙනුවෙන් පළ කරන ඉංග්‍රීසි පාසල් පෙළ පොත්වල ළමයි තම මව හා පියා අමතන්නේ mother, father කියායි. ඒත්, ඉංග්‍රීසි බස කතා කරන ළමයි නම් භාවිතා කරන්නේ Mum, Mumma, Mummy, Dad, Daddy, Puppa,   වැනි වචනයි. මේ ප්‍රශ්නයට විසඳුම Amma, Thaththa, Ayiya, Akka වැනි වදන් භාවිතයට ගැනීමයි.

අම්මා, තාත්තා අමතන සිංහල වචනත් මේවා ඇසුරෙන් සැකසිලා තිබෙනවා. මමී, ඩැඩී වැනි තත්සම වදන් වගේ ම, මම්මා, පප්පා වැනි තත්භව වදන් ද භාවිතා වෙනවා. ‘මම්ම නෝ පප්ප නෝ - ආප්ප කන්න තුට්ටු නෝ' යි ජන බයිලාවකුත් තිබෙනවා. අම්මා අම්මි වුණේත්, තාත්තා තාත්ති වුණේත් ඉංගිරිසි මමී, ඩැඩී යන වදන් අනුවයි. ‘මමී ඩැඩී මේ බලන්නකෝ' කියාත් ජනප්‍රිය බයිලාවක් තිබෙනවා.

ඩාලිං, හනී, ස්වීටි වැනි ආදරවන්තයන්, ආදරවන්තියන් හා බිරියන් බරුවන් වෙනුවෙන් යෙදෙන වදන් ද සිංහලට ඇවිත්. ඒවා ගීත රචනාවලත් යෙදෙනවා. ඉරාජ්ගේ ‘ස්වීටි කෙල්ල' උදාහරණයක්.බේබි කියන්නේ බබාට වුණාට දැන් ඒ වදන් සිංහලෙත් අලි බබාලා හඳුන්වන්න භාවිතා කරනවා.

එක කාලයක් බටහිරින් ණයට අරගෙන සැමියා බිරියට අම්මා කියන, බිරිය සැමියාට තාත්තා කියන මෝස්තරයක් මේ රටේ පැතිරුණා. දැන් රැල්ල බබා කියන එකට. සැමියා බිරිඳගේ බබා ය. බිරිඳ සැමියාගේ බබා ය.

සිංහලයන් නෑකම් වෙනුවෙන් භාවිතා කරන වදන් රැසක් තිබෙනවා. ඉංග්‍රීසි එහිදී හරි සරළයි. අපි මාමා, බාප්පා, ලොකු තාන්තා, මහප්පා ආදී වශයෙන් හඳුන්වන සියලු දෙනා වෙනුවෙන් ඉංග්‍රීසියේ තිබෙන්නේ ඉතා සරළ uncle ය. නැන්දලා, පුංචි අම්මලා aunt ය. මේ වදන ශබ්ද කරන්නේ ආන්ට් කියායි. ආදරේට වයි අකුරක් එක් කර ආන්ටි කියනවා ය. ඒත්, ලංකාවේ ඇන්ටි කියා වදනක් තිබේ. ඔය නෑනලා, මස්සිනාලා, ඥාති සහෝදර සහෝදරියෝ ඔක්කොම ඉංගිරිසියෙන් cousin ය.

ඔය ජනාධිපති එහෙම ළඟින් ඇසුරු කරන අය මෙහෙම කියනවා. “මට එච්චී මෙහෙම කිව්වා." එච්චී කියන්නේ H.E. හෙවත් His Excellency කියන එකයි. මේක ගෞරවාර්ථ පදයක් වුණාට එච්චී කියන වදන සිංහලේ ලියාපදිංචි වුණොත් නම් එච්චී අප්සෙට් වේවි.

මේ ලිපිය වෙන අයත් එක්කත් බෙදා ගන්න. උපුටා ගන්නවා නම් ‍මෙතැනින් ගත් බව කියන්න

ඔබගේ අදහස් අපි මහත් සේ අගයමු. නිර්නාමිකව හෝ අදහස් පළ කිරීමට අවස්ථාව ලබා දී තිබෙන්නේ එම නිසා ය. එහෙත්, එය අපහරණය නො කිරීම ඔබ‍ගේ වගකීමකි. අසභ්‍ය යයි සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ පිළි ගැනෙන වචන සම්බන්ධයෙන් සදාචාරවාදී නො වන මුත්, අනුන්ට අපහාස කිරීම සඳහා එවැනි වදන් භාවිතා කර තිබෙන අවස්ථාවලදී ඒවා ඉවත් කිරීමට සිදු වන බව කරුණාවෙන් සලකන්න. එසේම, නීතිමය ගැටලු මතු කරන අදහස් පළ කිරීම් ද ඉවත් කරනු ලැබේ. අදහස් පළ කිරීම සම්බන්ධ කාරණාවලදී සංස්කාරක වගකීම් සමග සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීම බලාපොරොත්තු වෙමු. Read in English blog.parakum.com