උත්සව ධනවාදය හා ගාලුමුවදොර නත්තල් ගස

කාදිනල් 

ගාලුමුවදොර පිටියේ දැවැන්ත නත්තල් ගස හැදීමේ කටයුත්ත මේ වන විට නතර කර ඇති බව වාර්තා වේ.

කාදිනල් මැල්කම් රංජිත් පීරිස් ඊයේ මෙයට විරෝධය පළ කළේ එය නාස්තිකාර වියදමක් බව හා ඒ මුදල්වලින් දිළින්දන්ට පිහිට වීමට හැකියාව තිබුණු බව කියමිනි.

ඒ පිළිබඳ අශෝක හඳගම පළ කරන අදහස ඉතා වැදගත් ය. ඔහු මෙසේ පවසයි:

“මැල්කම් රංජිත් කාදිනල් තුමා ලෝකයේ ලොකුම නත්තල් ගස හදන වැඩේ නවතා තිබෙයි. දැන් මාර සල්ලියක් රටේ ආර්ථිකයට ඉතුරු වී ඇත. එය දුප්පතුන් අතරේ බෙදා දිය හැක. හෙට සිට ඒ නිකං සල්ලි ගත් අය පොහොසත් වනු ඇත. මැල්කම් රංජිත් කියන්නේ 'බොරු වියදම් එපා. දුප්පතුන්ට සල්ලි දෙන්න කියාය." දුප්පතුන් ට නිකන් සල්ලි දුන් විට ඔවුන් සවර්ගස්ථ වනු ඇත. දුප්පතුන් වෙනුවෙන් කල සේවයට කාදිනල් තුමාව නොබෙල් ත්‍යාගය සඳහා යෝජනා කල හැකිය.

“මා වෙසක් එකට වෙසක් කූඩු ගෙදර නොසාදා මිල දී ගෙන පත්තු කරන්නේ වෙසක් සමයට වෙසක් කූඩු හදා විකුණා කීයක් හරි හොයා ගන්නා කෙනෙකුට උදවුවක් ලෙසටය. නත්තලට නත්තල් සැරසිල්ලක් කරන්නේද ඒ අරමුණ ඇතිවයි. පසුගිය වෙසක් සමයේ මා වෙසක් කූඩු මිලදී ගන්නට යද්දී මහා ධාරානිපාත වර්ෂාවක් අද හැලිනි. පාර අයිනේ වෙසක් කූඩු විකුණන අයගේ මුහුණු වැහි වලාවටත් වඩා අඳුරු වනු දුටිමි. වෙසක් එකට කීයක් හරි හොයා ගන්නා බලාපොරොත්තුවද දියවී ගිය පසු පොඩි දරුවන් ද සමඟ වැස්සේ දියවුණු වෙසක් කූඩු දෙස බලා සුසම් හෙලන කූඩු වෙළෙන්දන් ගේ පපුවේ ගිනි ඇවිලෙනු මුහුණු වලින් දිස්වුනි. නත්තලට, අලුත් අවුරුද්දට, වෙසක් එකට, නුවර පෙරහැර කාලයට, මඩු වන්දනා සමයට, යාපනේ නල්ලුර් පූජා කාලයට, මොනවා හෝ යමක් විකුණා ජීවත් වන මිනිසුන් දහස් ගණන් සිටියි.

“නත්තල් ගසට වියදම් යන බව ඇත්තය. ඒ ඉදිකිරීම් වෙනුවෙන් අනුග්‍රාහකයින් වියදම් කරනු ඇත. ඒ ඔවුන් උපයන ලාභයෙන් කොටසකි. ඒත් නත්තල් ගස නොහැදුවා කියා ඒ අනුග්‍රාහකයින් ඒ සල්ලි නිකං මිනිස්සුන්ට බෙදන්නේ නැත. නත්තල් ගස තිබුනා නම් ඒ වටා ඇතිවන කුඩා කුඩා ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් කිසියම් පිරිසකගේ එදිනෙදා ජීවින බරට රුකුලක් වනු ඇත. මේ නත්තල් ගස නරඹන්නට එන්නේ කිතු බැතිමතුන් පමණක් නොවෙයි. බෞද්ධ, හින්දු, මුස්ලිම් අයද එනු ඇත. ජාති ආගම් වාද වසංගත සේ පැතිරෙන මේ යුගයේ එය එක්තරා සංහිඳියා අදහසක් රෝපණය කරනු ඇත. එය මුදලින් මිනිය නොහැකි සමාජ ප්‍රතිලාභයකි.

“මේ ලොකුම නත්තල් ගස ඉලක්ක කර නොයෙකුත් අන්දමේ ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් සැලසුම් කල මහා කොම්පැනි කාරයන් නොවන දහස් ගණන් දෙනා සිටින්නට ඇත. ත්‍රී වීල් රියදුරන්, අයිස්ක්‍රීම්, සරුවත්, ෆලූඩා වෙළෙන්දන්, කුත්තු රොටී කරුවන්, පුංචි පුංචි අරුමෝසම් වෙළෙන්දන්, වීදි කලා කරුවන් ආදී මෙකී නොකී සියලු දෙනා ගේ නත්තල් සිහිනයට මැල්කම් රන්ජිත් වෙඩි තබා ඇත. 'බැලුම්ගල හෙලිදරව්වෙන් පසුව ලෝකයේ ලොකුම නත්තල් ගසේ ඉදිකිරීම් නවතියි' කියා නෙත් ප්‍රවෘත්ති කියන්නා උද්දාමයෙන් වාර්තා කරනු ඇසිණි. දැන් මේ සියලු දෙනාට නින්ද යනු ඇත. නත්තල් දා රෑට සිහිනෙන් බියවී නැගිටිනු ඇත්තේ මේ වටා තම ආර්ථික කටයුතු සැලසුම් කල කුඩා ව්‍යවසායකයින් ය." (අශෝක හඳගමගේ ෆේස්බුක් සටහනකින් උපුටා ගන්නා ලදී.)

මහ බැංකුව හා සම්බන්ධ අශෝක හඳගම හොඳින් දන්නා කරුණක් වන්නේ රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට මේ වියදම් ද දායක වන බවයි. ඒ අනුව මේ වියදම් ද ආර්ථික වර්ධනය ලෙස සලකුණු වේ. මේවා පමණක් නො ව, අප බොන අරක්කු හා දුම්වැටි පවා ආර්ථික වර්ධන වේගයට දායක වෙයි. ඇත්තෙන් ම මේ හරහා විවෘත වන්නේ ඉතා වැදගත් සංවාදයකි. එය අපගේ සමස්ත ජීවිතය ගැන ම ප්‍රශ්න කිරීමට කවුළුවක් විවර කර දෙයි. අශෝක හඳගමගේ අදහසට සම්බන්ධ ප්‍රතිවිරුද්ධ අදහසක් මීට කලකට ඉහතදී පිලිප් ශාන්ත විසින් සටහන් කර තිබිණි. ඒ මෙසේ ය:

“දින දර්ශනයට අනුව සිද්ධීන් අළලා රාජ්‍ය උත්සව පැවැත්වීම දැන් සාමාන්‍ය දෙයක්. එදා මෙදා තුර සෑම ආණ්ඩුවක්ම මෙවැනි උත්සව පැවැත්වීමට දක්වන්නේ දැඩි කැමැත්තක්. මේ උත්සව පැවැත්වීමේ අර්ථය හරිම අහිංසක වෙන්න පුළුවන්. ඒත් ප්‍රශ්නය වන්නේ රාජ්‍ය ධනය වැය කරමින් පවත්වන මේ උත්සව වල අවසන් ප්‍රතිලාභය කුමක්ද යන්නයි.

“උදාහරණයකට පසුගිය දා පැවැති ලෝක ළමා දිනය සැමරීම සදහා ජාතික උත්සවයක් මෙන්ම ප්‍රාදේශීය උත්සවයන් ද රජයේ අනුග්‍රහයෙන් පැවැත්වූවා. එදාටම යෙදී තිබූ ලෝක වැඩිහිටි දිනය සැමරීමට ද මෙවැනිම උත්සව පැවැත්වූවා. ඇත්තටම මේ උත්සව හරයාත්මකව ගත්විට කතා සාප්පු පමණයි. එමගින් සමාජයට ලැබෙන ප්‍රතිලාභයක් නෑ.

“නමුත් අප මෙහි නොදකින පැත්ත තමයි මේ උත්සව පැවැත්වීමේ අරමුණ. ඕනෑම ආණ්ඩුවක් බලයට පත්වන්න මැතිවරණයකට තරග කරන විට ව්‍යාපාරිකයන් ඊට උදව් කරනවා. එසේ උදව් කළ අයට ඒ මුදල් පොළියත් එක්ක ලබා ගැනීමේ අවස්ථාවක් මේ උත්සව නිසා ලැබෙනවා. රාජ්‍ය උත්සව බොහොමයක් දැන් සංවිධානය කරන්නේ රජයේ නිලධාරීන් විසින් නෙවෙයි. ඒවා උත්සව කළමනාකරන (Event Management Company) සමාගම් වලට පවරනවා. එවැනි සමාගම් පවත්වාගෙන යන්නේ අළෙවිකරණ ක්ෂේත්‍රයේ ව්‍යාපාරිකයන්.

“තමන්ට මැතිවරණයේ දී උදව් කළ ව්‍යාපාරිකයන් ඒහි භික්ඛුභාවයෙන් උත්සව සංවිධාකයන් බවට පත් කර වියදම් වූ මුදල් පොළියත් සමග ලබාගැනීමට අවස්ථාවක් උදා කර ගැනීම තමයි වැඩි වැඩියෙන් රාජ්‍ය උත්සව පැවැත්වීමේ අරමුණ. ඒ නිසා පත්වන ඕනෑම ආණ්ඩුවක් වටා මෙවැනි මහජන මුදල් උරා බොන්නන් පෙළ ගැසී සිටිනවා. හිටපු ජනාධිපතිවරයාගේ 2011 පදවි ප්‍රාප්ත උත්සවය වෙනුවෙන් නිදහස් චතුරඝ්‍රයේ පැවැත්වූ ප්‍රදර්ශනයකට මේ අන්දමින් රුපියල් මිලියන 62ක් වියදම් කළා. එහි උත්සව සංවිධායකයා වූයේ ඒහිභික්ඛුභාවයෙන් උත්සව සංවිධායකයෙකු වූ ප්‍රබල ඇමතිවරයකුගේ සහචරයෙක්.

“ඒ සංස්කෘතිය දැනුත් වෙනස් වී නෑ. ආණ්ඩුව වටා හා ආණ්ඩුවේ දේශපාලකයන් වට පොදි ගැසී සිටින ව්‍යාපාරිකයන් උත්සව සංවිධානය වෙනුවෙන් මහජන මුදල් කොල්ල කනවා. මෙය උත්සව සංවිධානයේ ධනවාදය ලෙස හදුන්වන්න පුළුවන්." (පිලිප් ශාන්තගේ ෆේස්බුක් සටහනකින් උපුටා ගැනිණි.)

ලංකාවේ ධනේශ්වර ආර්ථිකයේ නිෂ්පාදනය උසස් තත්වයක නැති බව අපි කවුරුත් දන්නවා. සම්ප්‍රදායික නිෂ්පාදන වන තේ, රබර්, පොල් කර්මාන්තවල පවා තිබෙන්නේ පරිහාණියක්. නිදසුනක් ලෙස, තේ වතු කර්මාන්තය සඳහා යෙදවෙන ඉඩම් අක්කර ගණන සේ ම, අක්කරයකින් ලබන අස්වැන්නත් වේගයෙන් පහත වැටෙමින් තිබෙනවා. ලංකාව ඒ පැතිකඩවලින් කෙන්යාවට හා ඉන්දියාවට වඩා පසුපසිනුයි සිටින්නේ. මේ වන විට ඇඟලුම් කර්මාන්තයේ පවතින උග්‍ර ශ්‍රම හිඟය නිසා ඇඟලුම් නිෂ්පාදකයන් දැන් දැන් මූලික ඇඳුම් මැසීම වෙනත් රටවලදී කර, ලංකාවේදී වටිනාකම් එකතු කිරීම පමණක් කරන්නට යොමු වෙලා. විදේශ ශ්‍රමිකයන් විසින් එවනු ලබන මුදල් තමයි මේ වන විට ලංකාවේ ප්‍රධාන විදේශ විනිමය ආදායම. විදේශගත වන ශ්‍රමිකයන් සංඛ්‍යාවත් අඩු වෙමිනුයි පවතින්නේ. ආනයන - අපනයන අතර තුලනය පවත්වා ගෙන යාම ලංකාවේ ආර්ථිකයට ඉතා දුෂ්කර කාර්යයක්.

ලංකාවේ වැඩි ම ආනයන වියදම ඉන්ධන සඳහායි. එහෙත්, මේ ඉන්ධන පරිභෝජනය කරමින් අප ඵලදායී කටයුතු කීයක් කරනවා ද? අධික ලෙස ඉන්ධන පුළුස්සමින් බස්වලින්, කෝච්චිවලින්, පෞද්ගලික වාහනවලින්, තදබදයේ දිනපතා කොළඹ එන හා ආපසු යන රජයේ සේවකයන් උදාහරණයක් ලෙස ගනිමු. ඔවුන් වැඩි දෙනෙක් කාර්යාලයට පැමිණ ඔවුන් ලබන වැටුපට සරිලන සේවයක් කරනවා ද? වැඩි දෙනෙක් කරන්නේ ලියුමක් ටයිප් කිරීම වැනි පුංචි දෙයක්. ඔවුන් කරන ප්‍රධාන දෙය වන්නේ මහත් වධ විඳිමින් එන, යන එකයි. එන්නට, යන්නට විඳින වධයේ හැටියට ඔවුන්ට වැඩ කරන්නට ශක්තියකුත් නැති තරම්.

අපි සාපේක්ෂව වඩාත් ඵලදායී සේවාවක් කරන රාජ්‍ය අමාත්‍යාංශයක් වන සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය ගනිමු. මෑතදී සෞඛ්‍ය සේවා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් පාලිත මහීපාල පුවත්පත් සාකච්ඡාවකදී කියූ කාරණයක් වන්නේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය අවුරුද්දේ දින ගණනට වැඩි පුවත්පත් සාකච්ඡා ප්‍රමාණයක් වසරකදී පවත්වන බවයි. ඒවා පවත්වන්නේ කිසියම් කරුණක් පිළිබඳ දැනුවත් කරන්නටයි. බොහෝ ඒවා පැවැත්වෙන්නේ ප්‍රධාන පෙළේ හෝටල්වලයි. එහෙම නො වුණත්, ඒ හැම එකකට ම පසුව සෞඛ්‍යයට එතරම් හිතකර නො වූ ආහාරවලින් සමන්විත සංග්‍රහයක් පැවැත්වෙනවා. මෙම වැඩසටහන්වලට සහභාගි වන මාධ්‍යකරුවන් කීදෙනෙක් මේවා හරියට වාර්තා කරනවා ද? ඒ ගැන සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය කුමන හෝ පසු විපරමක් කරනවා ද?

බණ්ඩාරනායක සම්මන්ත්‍රණ ශාලාව, කොළඹ ප්‍රධාන පෙළේ හෝටල් ආදිය අවුරුද්ද පුරා ම කරන්නේ රාජ්‍ය ආයතනවල, අන්තර් රාජ්‍ය ආයතනවල, රාජ්‍ය නො වන සංවිධානවල උත්සව සඳහා සේවා සැපයීමයි. මෙම ආයතනවල සේවකයන්ගේ, නිලධාරීන්ගේ කාලය හා ශ්‍රමයත් මේ වෙනුවෙන් වැය වෙනවා. උත්සව කළමනාකරණ සමාගම් පමණක් නොවෙයි උත්සව භාණ්ඩ සපයන්නන්, කෑම-බීම සපයන්නන්, ලිපිද්‍රව්‍ය සපයන්නන්, දේශන පවත්වන්නන්, නැට්ටුවන්, සංගීතඥයන්, විහිළුකාරයන් ආදී වූ විශාල පිරිසක් මේ උත්සව සංස්කෘතියෙන් යැපෙනවා. උත්සව සංස්කෘතියෙන් යැපෙන ඇතැම් ඉතා මානව හිතවාදී දේශකයන් අය කරන ගාස්තු ඇසුවොත් ඔබේ ඇස් උඩ යාවි.

රජයේ හා වෙනත් ආයතනවල උත්සව කියන්නේ උත්සව සංස්කෘතියේ එක් පැතිකඩක් පමණයි. තවත් පැත්තකින් ආගමික උත්සව පැවැත්වෙනවා. මේ වන විට පන්සල් පල්ලි කියන්නේ උත්සව මධ්‍යස්ථාන. නිදසුනක් ලෙස පසුගිය දිනවල ගමක් ගමක් පාසා පැවැත්වුණු කඨින පිංකම් කියන්නේ කා බී පාරේ ජවුසන් නටන අවස්ථා බව පැහැදිලිව දක්නට ලැබුණා. පලතුරුවලින් චෛත්‍ය වැසීම වැනි නාස්තිකාර පූජාත් පැවැත්වෙනවා. ඒවාත්, මහත් විරෝධය මැද නවත්වන ලද සත්ව බිලි පූජාත් අතර හරයාත්මක වෙනස අපැහැදිලියි. පසුගිය දිනෙක හිටපු ඇමති මිලින්ද මොරගොඩ ප්‍රමුඛ පුරවැසියන් පිරිසක් පොල්හේන්ගොඩ ඇලන් මැතිනියාරාමයේ නායක පූජක උඩුවේ ධම්මාලෝක හිමිට එරෙහිව නඩු පවරා තිබුණා. අධික ශබ්දය නැඟෙන සේ ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර භාවිතා කිරීමෙන් කායික, මානසික සෞඛ්‍යයට, ජන ජීවිතයට සිදු වන පීඩාව පිළිබඳ ඔවුන් කරුණු මතු කර තිබුණා. එහෙත් අධිකරණය පවා පවතින ශබ්ද සීමා නීති ක්‍රියාත්මක කිරීම වෙනුවට අවවාද කර නඩුව සමථයකට පත් කර තිබුණු බවයි මාධ්‍ය වාර්තා කළේ. මුස්ලිම් පල්ලි ද මෙම ශබ්ද විකාශන නීති උල්ලංඝනය කරනවා. ක්‍රිස්තියානි පල්ලි කියන්නේ ඈත අතීතයේ සිට ම උත්සව පැවැත්වීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රසිද්ධ ආගමික ආයතන විශේෂයක්. ගාලුමුවදොර නත්තල් ගස නැතත්, පල්ලිවල උත්සවවලදීත් තොරන ගසාගෙන, ලයිට් දමාගෙන, ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර දමාගෙන හැසිරෙන එක සාමාන්‍යයි. මේ කිසිදු ආගමික ආයතනයක් උත්සව පවත්වන මුදල්වලින් දුප්පතුන්ට පිහිට වන්නේ නැහැ. යමකට විරුද්ධ වෙන්නට උවමනා වූ විට පමණයි ඒ තර්කය පාවිච්චි කරන්නේ.ලෝකයේ උස ම, ලොකු ම ආදී වශයෙන් විවිධ පිළිම ආදිය වෙනුවෙන් කරන නාස්තිය සුළුපටු නොවෙයි. ඇත්තෙන් ම ඒවායින් දුප්පතුන් රැසකට වඩා යහපත් ජීවිත ලබා දෙන්නට පුළුවන්.

පෞද්ගලික උත්සව තවත් පැතිකඩක්. මේ වන විට මඟුල් ගෙවල් විතරක් නෙමෙයි අවමංගල්‍යයනුත් කා බී, කණ් පැලෙන්නට ශබ්ද පතුරුවා, ‘ප්‍රීති' වන උත්සව අවස්ථා බවට පත් වී හමාරයි. අවමංගල්‍යයක් වෙනුවෙන් වැය කරන්නට සිදු වන මුදල අති විශාලයි. ඉන් පසු එන බණ, දාන ආදියේත් ප්‍රධාන වන්නේ කෑම හා බීමයි. පුටු, කුඩ, ටෙන්ට්, කෑම, බීම, මල්, විදුලි ආලෝකය, සංගීතය, නැටුම්, මල් වෙඩි, ඡායාරූප, වීඩියෝ, රූපලාවණ්‍යය ආදී විවිධ සේවා ආශ්‍රිතව දැවැන්ත උත්සව කර්මාන්තයක් රටේ අස්සක් මුල්ලක් නෑර ම පැතිරී තිබෙනවා. මේවායින් ජීවනෝපාය සලසා ගන්නා අති විශාල පිරිසක් ඉන්නවා. ඔවුන් විසින් ඒ කර්මාන්තයේ හැඩතල නිරතුරුව ම වෙනස් කරනවා. පුළුල් කරනවා. නිදසුනක් ලෙස දැන් දැන් මේ ලොකු, ලොකු උත්සව සමග අලුතෙන් එකතු වී තිබෙන අංගයක් තමයි, සහභාගිකයන් මොකක් හෝ අදහසක් ලියූ පුවරුවක් රැගෙන ඡායාරූපයකට පෙනී සිටින ෆොටෝ බූත් එක. මඟුල් ගෙවල් සම්බන්ධව නිරතුරුව එකතු වන ජවනිකා ගැන ඔබට අවබෝධයක් ඇත. ලාභය මත දිවෙන, නියාමනයක් රහිත වෙළඳපොළ ධනවාදයේ ලක්ෂණයක් වන්නේ භාණ්ඩය හා සේවාව විසින් අවශ්‍යතාව නිර්මානය කිරීමයි. උත්සව ධනවාදය මෙය ඉතා පැහැදිලිව දැකිය හැකි තැනක්.

එහෙත්, අවසාන වශයෙන් අසන්නට ඇති ප්‍රශ්නය වන්නේ මේවා මොකට ද කියා ය. උත්සව හා විනෝදය ජන ජීවිතයට අවශ්‍ය ය. එහෙත්, මේ වන විට සිදු වී තිබෙන්නේ කුමක් ද? උත්සව ධනවාදය විසින් ජන ජීවිතය දැවැන්ත උගුලක සිර කර තිබීමයි. උත්සව ධනවාදයෙන් ලාභ ලබන සියලු දෙනා උත්සව කළමනාකරණ සමාගම් වැනි දැවැන්ත ආයතන නො වේ. සුළු ව්‍යාපාරිකයෝ රැසක් ඒ හා සම්බන්ධව ජීවනෝපාය සලස්වා ගනිති. එහෙත්, එයින් ඇති ඵලදායිතාව කුමක් ද? ඵලදායී නො වන රැකියා සඳහා මිනිස් ශ්‍රමය යෙදවෙන්නේ නිදහස් වෙළඳ කලාපවල පමණක් කවදාවත් නො පිරවෙන පුරප්පාඩු 20,000ක් පමණ තිබියදී ය. කෘෂි නිෂ්පාදන ආදියට අවශ්‍ය ශ්‍රමයේ දැඩි හිඟයක් තිබියදී ය.

අප මේ උත්සව පවත්වන්නේ අනාගත පරම්පරා උගසට තබමිනි. රජය ලබා ගන්නා ණයවලින් විශාල ප්‍රතිශතයක් අවසානයේදී වෙන් වන්නේ මේ උත්සවවලටයි. ධනවාදයට විරුද්ධව මොර ගාන බොහෝ විප්ලවවාදියෝ ද මේ උත්සව ධනවාදයේ අසරණ ගොදුරු ය. රටේ සමාජ වෙනසක් කරන්නට අපේක්ෂා කරන අයගේ අවධානය මේ ජොලි සංස්කෘතිය කෙරෙහි ද යොමු විය යුතු ය. මිනිසුන්ට උත්සව අවශ්‍ය ය. එහෙත්, ඒ තමන්ගේ අවශ්‍යතාවට මිස උත්සව ධනවාදය විසින් අප මත පටවන නිසා නො වේ.


ඔබගේ අදහස් අපි මහත් සේ අගයමු. නිර්නාමිකව හෝ අදහස් පළ කිරීමට අවස්ථාව ලබා දී තිබෙන්නේ එම නිසා ය. එහෙත්, එය අපහරණය නො කිරීම ඔබ‍ගේ වගකීමකි. අසභ්‍ය යයි සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ පිළි ගැනෙන වචන සම්බන්ධයෙන් සදාචාරවාදී නො වන මුත්, අනුන්ට අපහාස කිරීම සඳහා එවැනි වදන් භාවිතා කර තිබෙන අවස්ථාවලදී ඒවා ඉවත් කිරීමට සිදු වන බව කරුණාවෙන් සලකන්න. එසේම, නීතිමය ගැටලු මතු කරන අදහස් පළ කිරීම් ද ඉවත් කරනු ලැබේ. අදහස් පළ කිරීම සම්බන්ධ කාරණාවලදී සංස්කාරක වගකීම් සමග සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීම බලාපොරොත්තු වෙමු.