ශ්‍රී ලංකාවේ ණය ප්‍රතිව්‍යූහගතකරණයේ අලුත්ම තත්වය කුමක්ද?

 

ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී බැඳුම්කර හිමියන් (ISBs) සහ චීනය, ඉන්දියාව සහ ජපානය ඇතුළු ද්විපාර්ශ්වික ණය දෙන්නන් සමඟ 2024 සැප්තැම්බර් මාසයේදී ශ්‍රී ලංකාව ගිවිසුමකට එළඹි අතර තම ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ප්‍රයත්නවල සැලකිය යුතු ප්‍රගතියක් ලබා ඇත. මෙම ගිවිසුම 2022 අගෝස්තු මාසයේදී ශ්‍රී ලංකාව ණය පැහැරහැරීමෙන් පසු ඇති වූ ආර්ථික අර්බුදයෙන් යථා තත්වයට පත් වීමේ තීරණාත්මක පියවරක් ලෙස සැලකේ.

ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී බැඳුම්කර (ISBs)
ශ්‍රී ලංකාවේ විදේශ ණය විශාල කොටසක් නියෝජනය කරන ISB ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම මගින්, ණය තොගය ඩොලර් බිලියන 3.2 කින් අඩු කරමින් ශ්‍රී ලංකාවට ක්ෂණික සහනයක් ලබා දීමට හැකිවිය. මෙම අඩු කිරීම ආර්ථික කාර්ය සාධනය අඩු වුවහොත් ඩොලර් බිලියන 4.6 දක්වා ඉහළ යා හැකි අතර, ආර්ථික වර්ධන වේගය ඉහළ ගියහොත් ඩොලර් බිලියන 2 දක්වා පහත වැටිය හැකිය. මෙම ප්‍රතිව්‍යුහගත ක්‍රියාමාර්ගයන් හේතුවෙන් දැනට පවතින බැඳුම්කරවල පොලී අනුපාතිකය 6.4% සිට 4.4% දක්වා අඩු කර ඇත. බැඳුම්කර හිමියන් තම බැඳුම්කරවල වර්තමාන වටිනාකම 40.3%කින් අඩු කිරීමට එකඟ වී ඇත. මේ අතර බැඳුම්කර කල්පිරීම වසර පහකින් දීර්ඝ කර ඇත.

ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේදී දේශීය බැඳුම්කර හිමියන් සහ ජාත්‍යන්තර බැඳුම්කර හිමියන් අතර වෙනස්කම් ඇත. දේශීය බැඳුම්කර හිමියන්ට ඩොලර් බැඳුම්කර රුපියල්වලට හුවමාරු කිරීමට අවස්ථාව ලබා දී ඇත. එසේ සිදු කර තිබෙන්නේ දේශීය මූල්‍ය වෙළඳපොළ ආරක්ෂා කිරීමේ සහ දේශීය මූල්‍ය ආයතනවලට සිදුවන පාඩුව අවම කිරීමේ අරමුණින්ය.

ද්විපාර්ශ්වික ණය
චීනය, ඉන්දියාව, සහ ජපානය ඇතුළු ප්‍රධාන ද්විපාර්ශ්වික ණය දෙන්නන් සමඟ ද ශ්‍රී ලංකාව ගිවිසුම්වලට එළඹී ඇත. මෙම ගිවිසුම් යටතේ, ණය ආපසු ගෙවීම ආරම්භ කිරීම 2028 දක්වා කල් දැමෙන අතර, ආපසු ගෙවීමේ කාලය 2043 දක්වා දීර්ඝ කෙරේ.

සිටි සමූහයේ සහ උපදේශකයන්ගේ කාර්යභාරය
Citigroup Global Markets Inc. ආයතනය ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර හුවමාරුව අධීක්ෂණය කිරීම සඳහා අලෙවි නියෝජිත කළමනාකරු ලෙස පත් කර ඇත. මෙම ධාරිතාව තුළ, බැඳුම්කර ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ක්‍රියාවලිය සුමටව ක්‍රියාත්මක කිරීම සහතික කිරීම සඳහා Citi විසින් නීතිමය ලියකියවිලි, කැමැත්ත ඉල්ලීම සහ අනෙකුත් තීරණාත්මක අංශ හසුරුවනු ඇත. බැඳුම්කර හිමියන් සමඟ ඇති කර ගත් ගිවිසුම් ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී Citiහි කාර්යභාරය වැදගත් වේ. මීට අමතරව, රජය, බැඳුම්කර හිමියන් සහ ද්විපාර්ශ්වික ණයහිමියන් අතර සාකච්ඡා සඳහා පහසුකම් සැලසීම සඳහා මූල්‍ය උපදේශකයන් ලෙස ලසාර්ඩ් සමාගම සහ නීති සමාගමක් වන ක්ලිෆර්ඩ් චාන්ස් ද රජය විසින් පත් කරන ලදී. ඔවුන් එක්ව, ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ නියමයන් ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල විසින් නියම කර ඇති කොන්දේසි සමග සමපාත වන බව සහතික කරනු ඇත.

IMF සහ ඉදිරි මාවත
ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම 2023 මාර්තු මාසයේදී ශ්‍රී ලංකාව සුරක්ෂිත කළ ඩොලර් බිලියන 2.9ක IMF ඇපදීමේ වැඩසටහනට අනුකූල වේ. IMF විසින් මූල්‍ය ආධාර සඳහා බාහිර ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම පූර්ව කොන්දේසියක් බවට පත් කර ඇත. බැඳුම්කර හිමියන් සහ ද්විපාර්ශ්වික ණයහිමියන් සමඟ ඇති මෙම ගිවිසුම ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලෙන් ඉදිරියේදී සහන ණය ලබාගැනීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ. දිගුකාලීන ස්ථාවරත්වය සහ ණය තිරසාරභාවය සඳහා අවශ්‍ය ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවට නැංවීමේ දී ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රගතිය IMF විසින් අඛණ්ඩව අධීක්ෂණය කරනු ඇත.

Adapted from praja.lk