සුන්දර ඉංගිරිසි: ප්‍රස්ථා පිරුළු සිංහලෙන් හා ඉංග්‍රීසියෙන්

මග නො දනියි නම් සෙමින් යන්න - අයර්ලන්ත ප්‍රස්ථා පිරුළක්

ප්‍රස්ථා පිරුළක් කියන්නේ තැනට සුදුසු අන්දමින් ලොකු අදහසක් කෙටියෙන් පැවසීම සඳහා යොදන වචන කීපයකින් සමන්විත කෙටි ප්‍රකාශයක්. එය කෙටි වගේ ම ඉතා ව්‍යක්ත ප්‍රකාශයක් ද වෙනවා. එහි වදන් පෙළ ගැස්ම ඉතා ශූර අන්දමින් කර තිබෙනවා. එසේම, බොහෝ විට එයින් කියවෙන්නේ ද විශ්ව සත්‍යයක්.

ලෝකයේ ඕනෑම භාෂාවක, සංස්කෘතියක මෙවැනි ප්‍රස්ථා පිරුළු තිබෙනවා. ඒ ඇතැම් ඒවා ඒ සංස්කෘතියට, පරිසරයට හා සමාජයට අනන්‍යයි. ඒත්, තවත් සමහර ප්‍රස්ථා පිරුළුවල විශ්වීය ලක්ෂණයක් දකින්නට ලැබෙනවා. එවැනි පිරුළු ලෝකය පුරා ම ව්‍යාප්ත වෙලා විවිධ භාෂාවල විවිධ ස්වරූපයෙන් දකින්නට ලැබෙනවා.

ප්‍රස්ථා පිරුළු භාෂාවක නිර්මානය වෙනවා වගේ ම භාෂාවෙන් භාෂාවට පැතිරෙන්නත් පුළුවන්. එහෙම පැතිරෙද්දී යම් යම් එකතු කිරීම්, වෙනස්වීම් එහෙමත් සිදු වෙනවා.

ප්‍රස්ථා පිරුළුවල නිරුක්තිය හෙවත් එය බිහි වූ ආකාරය හොයන එක හරිම අමාරු කාරණයක්. ඒ සඳහා භාෂා ගණනාවක පැරණි සාහිත්‍ය කෘති හා ජනප්‍රවාද ඉතා ගැඹුරින් අධ්‍යයනය කළ යුතුයි. ඒ නිසාම එවැනි අධ්‍යයනයන් සිදු වන්නේ කලාතුරකින්.

විවිධ භාෂාවන් තුළ එක සමාන අරුත් ඇති පිරුළු යෙදෙන ආකාරය අධ්‍යයනය කරන එක ඉතා රසවත්. අපේ අවධානය යොමු වන්නේ ඉතා ප්‍රකට ප්‍රස්ථා පිරුළු කීපයක් සිංහල හා ඉංග්‍රීසි භාෂාවල යෙදෙන ආකාරය පිළිබඳ අධ්‍යයනය කරන්නයි.

සිංහල ප්‍රස්ථා පිරුළුවලට වැඩි ම බලපෑමක් වන්නට ඇත්තේ දෙමළ භාෂාවෙන් වෙන්න පුළුවන්. එහෙත්, මෑතකාලීනව නම් ඉංග්‍රීසිය සිංහල බසට කරන බලපෑම වැඩි නිසා ඇතැම් ප්‍රස්ථා පිරුළු කෙළින් ම ඉංග්‍රීසියෙන් සිංහලට පරිවර්තනය කර ගත් ඒවා වෙන්නට පුළුවන්.

අපි උත්සාහ කරන්නේ සිංහල හා ඉංග්‍රීසි ප්‍රස්ථා පිරුළු කීපයක් සන්සන්දනය කර බලන්නටයි.මේවා ඉංග්‍රීසි භාෂාවට එන්නට ඇත්තේත් වෙනත් භාෂාවලින් ය කියන කරුණත් අපි අමතක නො කළ යුතුයි.

මෙන්න මේ ප්‍රස්ථා පිරුළු භාෂා දෙකේ ම ඉතා ම සමානයි.

• දිලිසෙන සියල්ල රත්තරං නොවේ - All that glitters is not gold.
• වීදුරු ගෙවල්වල සිටින අය අනුන්ට ගල් නො ගැසිය යුතු ය - People who live in glass houses should not throw stones
• එක ජාතියෙ කුරුල්ලො එක අත්තෙ ලගිනවා - Birds of a feather flock together
• නිකං හම්බ වෙච්ච අස්සයගෙ දත් ගනින්නෙ මොකට ද? - Never look a gift horse in the mouth
• කන්න දීපු අත හපා කන්න එපා - Don't bite the hand that feeds you
• අස්සය පැනල ගියාට පස්සෙ ඉස්තාලෙ වැහුව වගේ -
• බුරන බල්ලෝ සපා නො කති - Barking dogs seldom bite
• පනින්න පෙර සිතා බලනු - Look before you leap
• සල්ලි ගස්වලින් කඩන්නේ නැහැ - Money doesn't grow on trees
• මැරෙනකොට අරන් යන්න ද? - You can't take it with you when you die
• එක දොරක් වැහෙනකොට තව දොරක් ඇරෙනවා - When one door shuts, another opens
• ගින්නක් නැතිව දුමක් නගින්නේ නැහැ - There's no smoke without fire

සමහර ප්‍රස්ථා පිරුළු හරයෙන් සමාන වුණත්, වචනාර්ථවලින් වෙනස්.

• අපායට ගියත් කලින් යන්න ඕනැ - The early bird catches the worm
• වවුලගේ මගුල් ගෙදර ගියා නම් එල්ලිලා ඉන්න ඕනැ - When in Rome, do as the Romans
• හිඟන්නන්ට කොයින්ද උණු බත් - Beggars can't be choosers
• ඔවා දෙනු පර හට - තමා සම්මතෙහි පිහිටා සිට - Actions speak louder than words
• ආඬි හත් දෙනාගේ කැඳ හැලිය වගේ - Too many cooks spoil the broth
• කපන්න බැරි අත ඉඹින්නා වාගේ - If you can't beat them, join them
• නිතර දකින කුකුළගෙ කරමලෙත් සුදුයි - Familiarity breeds contempt
• පිරුණු කළේ දිය නො සැලේ - Empty vessels make the most noise
• කොකාට වාරයක් නම් තිත්තයටත් වාරයක් තිබෙනවා - Every dog has his day
• අඬන්න ඕනැලු කිරි එරෙන්න - Everything comes to him who waits
• තැටිය රත් වුණ වෙලාවෙ රොටිය පුච්ච ගන්න - Strike while the iron is hot

සමහර ප්‍රස්ථා පිරුළු ඍජුවම ඉංග්‍රීසියෙන් පරිවර්තනය කරගෙන වගේ පෙනෙනවා.

• රත්තරං බිත්තර දාන කිකිළිව මැරුවා වගේ - Killing the goose that lays the golden eggs
• බිත්තරේ කඩන්නෙ නැතිව ඔම්ලට් දාන්න බැහැ - You can't make an omelet without breaking a few eggs.
• කේතලේ කියනවා මුට්ටිය කළුයි කියලා - kettle says pot black
• ලස්සන තියෙන්නෙ බලන කෙනාගෙ ඇස්වල - Beauty is in the eye of the beholder
• ඔක්කොම බිත්තර එක මල්ලෙ දාගන්න එපා - Don't put all your eggs in one basket
• නීතිය නො දැන සිටීම සමාවට කරුණක් නො වේ - Ignorance of the law is no excuse
• නිසල දිය ගැඹුරු ය - Still waters run deep
• පෑන කඩුවට වඩා බලවත් ය - The pen is mightier than the sword
• අස්සයව වතුරට අරන් යන්න පුළුවන්. ඒත් පොවන්න බැහැ - You can lead a horse to water, but you can't make it drink

සමහර පිරුළු විශ්ව භාවිතයට ගිහින් තිබෙන්නේ අපෙන් වෙන්නට පුළුවන්.

• කැළේ මාරු වුණාට කොටියගෙ පුල්ලි මාරු වෙන්නෙ නැහැ - A leopard can't change its spots

සමහර ප්‍රස්ථා පිරුළු ඉතාම අලුත් ඒවායි. ඒ නිසා ඒවා බොහෝ විට සිංහලයට එන්නේ ඉංග්‍රීසියෙන්.

• එක පිංතූරයක් වචන දහස් ගණනකට වඩා ප්‍රබලයි - A picture is worth a thousand words

අපේ රටේ අලුත් තත්වයන්ට ගැලපෙන ප්‍රස්ථා පිරුළු අපට වෙනත් රටවලින් සොයා ගන්න පුළුවන්. ඒවා හොඳ වචනවලින් පරිවර්තනය කරගෙන අපේ භාෂාවට එකතු කර ගත්තා ම අපේ භාෂාව පෝෂණය වෙනවා. මම උදාහරණයක් දෙන්නම්. තමන් විශ්වාස නො කරන මිනිහෙක් ඔබ විශ්වාස කරනවා ද කියා වෙනත් අයෙකුගෙන් අහන්න ඇමරිකානුවෝ මෙහෙම පිරුළක් භාවිතා කරනවා. Would you buy a used car from this man? පරිවර්තනය කරන්න උත්සාහ කරන්න.

මේ ලිපිය වෙන අයත් එක්කත් බෙදා ගන්න. උපුටා ගන්නවා නම් ‍මෙතැනින් ගත් බව කියන්න

ඔබගේ අදහස් අපි මහත් සේ අගයමු. නිර්නාමිකව හෝ අදහස් පළ කිරීමට අවස්ථාව ලබා දී තිබෙන්නේ එම නිසා ය. එහෙත්, එය අපහරණය නො කිරීම ඔබ‍ගේ වගකීමකි. අසභ්‍ය යයි සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ පිළි ගැනෙන වචන සම්බන්ධයෙන් සදාචාරවාදී නො වන මුත්, අනුන්ට අපහාස කිරීම සඳහා එවැනි වදන් භාවිතා කර තිබෙන අවස්ථාවලදී ඒවා ඉවත් කිරීමට සිදු වන බව කරුණාවෙන් සලකන්න. එසේම, නීතිමය ගැටලු මතු කරන අදහස් පළ කිරීම් ද ඉවත් කරනු ලැබේ. අදහස් පළ කිරීම සම්බන්ධ කාරණාවලදී සංස්කාරක වගකීම් සමග සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීම බලාපොරොත්තු වෙමු. මෙම අඩවියේ සිදු වන සංවාද කඩාකප්පල් කිරීම සඳහා දරන කුමන්ත්‍රණකාරී උත්සාහයන් හෙළා දකිමු.