සුන්දර ඉංගිරිසි: ඉඩියම් හා රූඪී

Don't put all your eggs in one basket

සිංහලෙන් ප්‍රස්ථාව පිරුළු කියන ඒවාට ඉංග්‍රීසියෙන් proverbs කියන ජාතිය සමානයි. ඉංග්‍රීසියෙන් idioms කියන ජාතියට සිංහලෙන් රූඪි කියනවා. ඒවා එක්තරා ආකාරයක සුවිශේෂ භාෂා ව්‍යවහාරයක්. එහි තේරුම වචනාර්ථය ඉක්මවා යනවා. ඒ වගේ ම, එය රසවත් වචන පෙළගැස්වීමක්. උදා: අනූ නමයෙන් බේරුණා. මේ වචන කීපයෙන් ලොකු අරුතක් දෙනවා.

පහත උපුටා ගැනීම බෝවල - කේ. ඩී. සී. ගුණසේකරගේ ලිපියකින් ය.

වචන මහත් රාශියකින් කිවයුතු අදහසක් කෙටියෙන් සිත් කාවදින ලෙස ප‍්‍රකාශ කිරීමත් භාෂාව අලංකාර කිරීමත් මෙමගින් කෙරේ.

ඉන් කීපයක් මෙසේ විමසා බලමු.
අනූනවයෙන් බේරුණා - බෝම්බය පිපුරුණු තැනින් ගමන් කළ මගියා බේරුනේ අනූූ නවයෙනි.
අටපහ නොදත් - කිසිම වැඩක් හරිහැටි කරකියාගත නොහැකි ඒ මිනිසා අටපහ නොදත් මෝඩයෙකි.
අමුඅපායක් - පිටකොටුවේ එළවළු වෙළෙඳ පොළ වැසි දිනවලට අමු අපායකි.
අකුල්හෙළනවා - දුදනෝ යහපත් වැඩවලට ද අකුල්හෙළති.
ආගිය අතක් නැහැ - රැකියාවක් සොය සොයා ළතැවෙමින් සිටි තරුණයා ආගිය අතක් පිළිබඳ තොරතුරු දැන ගැනීමට නැත.
ඇමගිල්ලා - කූට ධනහිමියාගේ ඇමගිලීම නිසා ඔහු යටතේ සිටි සේවකයන්ට ඔහු නියම කරනු ලබන වැරැදි වැඩ පවා කිරීමට සිදු විය.
ඇඟේ ලේ වතුර වුණා - අවුරුද්දක් කල් දී ඊට පසුව ද යා යුතු නිවසක් සොයාගැනීමට කුලී නිවැසියාට අපහසු විය. හදිසියේ නිවස හිමියා පැමිණ සතියකින් පිට වී යන ලෙස කී විට කුලී නිවැසියාගේ ඇඟේ ලේ වතුර විය.
ඉවක්බවක් නැතිව - ඉවක්බවක් නැතිව ඉගෙනීීමේ කටයුතු කළොත් සාර්ථක ප‍්‍රතිඵල අත්කරගත නොහැකිය.
ඊ ගසක වේගයෙන් - කී‍්‍රඩා කිරීමට වේලාව හරි බව ගුරුතුමා දැන් වූ විට ළමයි ඊගසක වේගයෙන් කී‍්‍රඩාපිටියට දිවූහ.
උඩින් පල්ලෙන් - ‘කරන වැඩ හරියට කරනු මිස, උඩින් පල්ලෙන් කරන්න එපා’යයි අම්මා දියණියට කීවා ය.
උරචක‍්‍රමාලාව - හිතුවක්කාර බිරිඳ සැමියාට උරචක‍්‍රමාලාවකි. මහත් කරදරයකි.උඩක් බිමක් නැතිව - හරිහැටි රැකියාවක් නොකරන අතන මෙතන නිකරුණේ ගත කරන ඔහු උඩක් බිමක් නැති තරුණයෙකි.
උන්හිටිතැන් නැති - සුනාමියෙන් බොහෝ දෙනෙකුට උන්හිටි තැන් නැති විය.
එලොව පොල් පෙනුනා - පිටරටක රැකියාව කළ බිරිඳ රියඅනතුරකින් මියගිය බව දැනගත් තම දරුවන් සමඟ සිටි ස්වාමියාට එලොව පොල් පෙනුනේ ය.
ඔළුව ඉදිමිලා - තනතුර ලැබීමෙන් පසු මහජනයා ගේ අවශ්‍යතා තබා හමුවීමටවත් ඉඩ ලබා නොදෙන මන්තී‍්‍රතුමාගේ ඔළුව ඉදිමිලා යයි බොහෝ දෙනා පවසති.
කඩිමුඩියෙන් - තාත්තා රෝහල්ගත වී සිටින බව දැනගත් පුතා කඩිමුඩියෙන් එහි පිටත් වී ගියේ ය. - ශ‍්‍රී ලංකාතිලක බෝවල - කේ. ඩී. සී. ගුණසේකර 

ප්‍රස්ථා පිරුළු වගේ නොවෙයි, රූඪි මුල් භාෂාවේ සංස්කෘතියත් සමග දැඩිව බැඳී තිබෙනවා. ඒ නිසා ඒවා බොහෝ විට භාෂාවන්ට අනන්‍යයි. දෙවන බසක් ලෙස ඉංග්‍රීසි භාවිතා කරන අයට ඉඩියම් භාවිතයට ගැනීම ටිකක් අමාරු වෙනවා. එයට හේතුව සංස්කෘතික කාරණයක් ලෙසයි මම දකින්නේ.

මේ ලිපියෙන් උත්සාහ කරන්නේ ඉතා සුලභව භාවිතා වන ඉංග්‍රීසි ඉඩියම් කීපයකට සමාන සිංහල රූඪි ගැන සොයා බැලීමයි.

• At the drop of a hat - එක පයින්
• Ball is in your court - බෝලෙ ඔයාගෙ පැත්තෙ
• Beat around the bush - වටින් ගොඩින් කියනවා
• Cry over spilt milk - ඉහිරුණු කිරට අඬනවා
• Don't put all your eggs in one basket - ඔක්කොම බිත්තර එක මල්ලෙ දාගන්න එපා
• Every cloud has a silver lining - සෑම කළු වළාකුළක ම රිදී රේඛාවක් ඇත
• Give the benefit of the doubt - සැකයේ වාසිය
• Keep something at bay - අතේ දුරින් තබා ගන්නවා
• Kill two birds with one stone - එක ගලෙන් කුරුල්ලන් දෙන්නෙක් මරා ගන්නවා
• Let the cat out of the bag - බළලා මල්ලෙන් එළියට පනිනවා
• Once in a blue moon - හාවා හඳ දකින්නා වගේ
• Sit on the fence - වැට උඩ
• Scratch someone’s back - පිට කසා ගන්නවා
• Add insult to injury - ගහෙන් වැටුණු මිනිහට ගොනා ඇන්න වගේ
• The last straw - මැරෙන්න යන මිනිහා පිදුරු ගහෙත් එල්ලෙනවා
• Take what someone says with a pinch of salt - තාර බැර ඇරලා ගන්න ඕනැ
• A bitter pill - තිත්ත කසායක්
• Kick the bucket - කූරියා ගැහුවා (මැරුණා)
• as easy as pie -කජු කනවා වගේ
• give someone a hand - අත දෙනවා
• add fuel to the fire - ඇවිලෙන ගින්නට පිදුරු දානවා
• all bark and no bite - බුරන තරමට හපා කන්නේ නැහැ
• A Taste Of Your Own Medicine - ඌරගෙ මාළු උගේ ම ඇඟේ තියලා කපනවා
• Blood Is Thicker Than Water - වතුරට වඩා ලේ ඝනකමයි
• Cock and Bull Story - අල්ලෙ පැලවෙන බොරු / ගල් පැලෙන බොරු
• Don't Look A Gift Horse In The Mouth - නිකම් හම්බ වුණ අස්සයගෙ දත් ගනින්න එපා
• Drive someone up the wall - බිත්තියට හේත්තු කරනවා
• Get Up On The Wrong Side Of The Bed - ඇඳේ වැරදි පැත්තෙන් බහිනවා
• Give Him The Slip - ලිස්සලා යනවා
• Let Bygones Be Bygones - ගිය දේ ගියාවේ
• Let Sleeping Dogs Lie - කැළේ ඉන්න නයි රෙද්ද පල්ලෙ දාගන්නවා
• Bite The Hand That Feeds You - කන්න දීපු අත හපා කනවා

රූඪි අතර සමානකම් අනුව භාෂාවන් එකිනෙකින් කෙතරම් පෝෂණය වෙනවා ද කියන එක ගැන අපට හිතා ගන්න පුළුවන්.

මේ ලිපිය වෙන අයත් එක්කත් බෙදා ගන්න. උපුටා ගන්නවා නම් ‍මෙතැනින් ගත් බව කියන්න

ඔබගේ අදහස් අපි මහත් සේ අගයමු. නිර්නාමිකව හෝ අදහස් පළ කිරීමට අවස්ථාව ලබා දී තිබෙන්නේ එම නිසා ය. එහෙත්, එය අපහරණය නො කිරීම ඔබ‍ගේ වගකීමකි. අසභ්‍ය යයි සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ පිළි ගැනෙන වචන සම්බන්ධයෙන් සදාචාරවාදී නො වන මුත්, අනුන්ට අපහාස කිරීම සඳහා එවැනි වදන් භාවිතා කර තිබෙන අවස්ථාවලදී ඒවා ඉවත් කිරීමට සිදු වන බව කරුණාවෙන් සලකන්න. එසේම, නීතිමය ගැටලු මතු කරන අදහස් පළ කිරීම් ද ඉවත් කරනු ලැබේ. අදහස් පළ කිරීම සම්බන්ධ කාරණාවලදී සංස්කාරක වගකීම් සමග සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීම බලාපොරොත්තු වෙමු.