හන්දි හන්දි ගානේ පිළිම ඇටවීම හා බෞද්ධ කලාවට ගිය කල

අවුකන හා මතුගම 

හන්දි හන්දි ගානේ බුදු පිළිම අටවන එකට විරුද්ධව දකුණේ අප ද හර්තාලයක් කළ යුතු ය.

මුලින් ම හන්දියක රජයේ ඉඩමක් අවිධිමත් ලෙස අත් පත් කරගෙන බුදු පිළිමක් අටවනු ලැබේ. ඉන් පසු එතන බෝ පැළයක් ද සිටුවනු ලැබේ. පිං කැටයක් ද අටවනු ලැබේ. ලවුඩ්ස්පීකරය අත්‍යවශ්‍ය අංගයකි. උදේ හවස එයින් පිරිත් සජ්ජායනා කරමින් රටට ම වධ දෙනු ලැබේ.

උතුරේ මෙය කෙරෙන්නේ තනිකර ම ආක්‍රමණශීලී මානසිකත්වයෙනි. එහෙයින් බුදු පිළිම ළඟ මුරට සෙබලුන් දමන්නට පවා සිදු වන තත්වයක් පැන නැගී ඇත. 

ඔය අතරේ ස්ථානයේ ආර්ථික වටිනාකම වැඩිනම් සිවුරුකාරයෙක් ද එතැනට සෙට් වේ. කේන්දර බැලීම, යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර ගුරුකම් ආදිය ද වෙනත් හොර ජාවාරම් ද සිදු විය හැකි ය.

මෙවැනි බුදු පිළිමවලට මුවා වී පාරවල් පළල් කිරීම වළක්වා ගැනීමේ හා තම තමන්ගේ දේපල ආරක්ෂා කර ගැනීමේ ව්‍යාපෘති ද දියත් වේ.

මේ වන විට බුදු දහමට මුවා වෙමින් ආර්ථික වශයෙන් ඉතා වැදගත් ඉඩම් රැසක් විවිධ පුද්ගලයන් විසින් අල්ලාගෙන තිබේ.

මේ බුදු රූ හා ඒවා සරසා ඇති එල්ඊඩී වැනි කලාංගයන් දෙස පුළුල් ඇසකින් බලන්න.

තව අවුරුදු සිය ගණනකට පසුව, මෙම යුගයේ බුදු දහම ආශ්‍රිත කලාව නිරීක්ෂණය කරන කෙනෙකු කුමක් කියනු ඇද්ද?

මා නම් සිතන්නේ බෞද්ධ කලාව අන්ත පරිහාණියකට පත් වූ යුගය මෙම 20, 21 ශතවර්ෂ යයි අනිවාර්යයෙන් ම කියැවෙනු ඇත.

මෙම සියවස්වල පන්සල් චිත්‍ර කර්මාන්ත අතරින් කැලනි විහාරය, බොරැල්ල ගෝතමී විහාරය වැනි තැන් කීපයක හැර කලාවක් තිබෙන්නේ කොහේ ද? පසුගිය දිනවල මම එවැනි දැවැන්ත බිතු සිතුවම් කර්මාන්ත දෙකක් වන වෙහෙරහේන හා වැවුරුකන්නල බැලුවෙමි. චිත්‍ර ශිල්පීන් මේ ගැන කතා කළ යුතු ය. ඒවායේ තිබෙන බිතු සිතුවම් කෙතරම් ප්‍රාථමික කලා නිර්මාන ද?

තැන් තැන්වල අටවන දැවැන්ත බුදු පිළිමවල කුමන කලාවක් තිබේ ද? ඒවා වැඩි ම වුණොත් අවුකන වැනි බුදු පිළිමයක තරමක් හොඳ අනුරුවක් පමණි. බොහෝ පිළිමවල බාහිර හැඩය හා ශරීර අනුපාතිකයන් පවා විකෘති ය. මා මෙහි දක්වන උදේ සවස මා දකින බුදු රුව එවැන්නකි. මෙය ඉදි කළේ රාජ්‍ය ඉංජිනේරු සංස්ථාවයි. සැලසුම කාගේදැයි නො දනිමි. නවීන තාක්ෂණය භාවිතා කළ හැකි වර්තමානයේ අප අවුකන බුදු පිළිමය ඉදි කළ අනුරාධපුර යුගයට වඩා කෙතරම් පිටුපසින් සිටින්නේ ද යන්න සිතා බලන්න.

ඒ අතින් බැලූ කල, වෙහෙරහේන හා වැවුරුකන්නල බුදු පිළිම කලාත්මක නිර්මාන බව කිව යුතු ය. 

ඔබගේ අදහස් අපි මහත් සේ අගයමු. නිර්නාමිකව හෝ අදහස් පළ කිරීමට අවස්ථාව ලබා දී තිබෙන්නේ එම නිසා ය. එහෙත්, එය අපහරණය නො කිරීම ඔබ‍ගේ වගකීමකි. අසභ්‍ය යයි සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ පිළි ගැනෙන වචන සම්බන්ධයෙන් සදාචාරවාදී නො වන මුත්, අනුන්ට අපහාස කිරීම සඳහා එවැනි වදන් භාවිතා කර තිබෙන අවස්ථාවලදී ඒවා ඉවත් කිරීමට සිදු වන බව කරුණාවෙන් සලකන්න. එසේම, නීතිමය ගැටලු මතු කරන අදහස් පළ කිරීම් ද ඉවත් කරනු ලැබේ. අදහස් පළ කිරීම සම්බන්ධ කාරණාවලදී සංස්කාරක වගකීම් සමග සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීම බලාපොරොත්තු වෙමු.