IMF නැතුවම බැරිද?
අජිත් පැරකුම් ජයසිංහ
රටක් දරුණු මූල්‍ය අර්බුදයකට මුහුණ දෙන විට, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) ගිවිසුම් සහ කොන්දේසි සහිත රාමු නොමැතිව ඉදිරියට යාම කළ නොහැක්කක් බව වඩ වඩාත් පැහැදිලි වේ. මූල්‍ය කැළඹිලිවලට මුහුණ දෙන ආර්ථිකයන් ස්ථාවර කිරීමට සහ නැවත ගොඩනැගීමට IMF හි ව්‍යුහාත්මක සහයෝගය සහ අධීක්ෂණය අවශ්‍ය බව ගෝලීය අත්දැකීම් නැවත නැවතත් පෙන්නුම් කර ඇත.
IMF සම්බන්ධ ගෝලීය අත්දැකීම
ලොව පුරා, මූල්‍ය අර්බුද සමඟ පොරබදමින් සිටින රටවලට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ මැදිහත්වීමකින් තොරව යථා තත්ත්වයට පත්වීම අභියෝගයක් වී ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, ග්‍රීසිය, ආර්ජන්ටිනාව සහ පකිස්තානය ඔවුන්ගේ ආර්ථිකය කඩාවැටීමේ අද්දරට ළඟා වූ විට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ ආධාර ලබාගැනීමට සිදුවී ඇත. මෙම ජාතීන්ට බොහෝ විට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ මගපෙන්වීම යටතේ කප්පාදු පියවර, මූල්‍ය ඒකාග්‍රතාව ඇති කිරීම සහ ව්‍යුහාත්මක ගැලපීම් ඇතුළු දැඩි ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ අනුගමනය කිරීමට සිදු විය. මෙම රටවල අත්දැකීමෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ, ජාතියක් දැඩි මූල්‍ය අර්බුදයකට ඇද වැටුණු පසු, තම ආර්ථිකය ස්ථාවර කිරීමට සහ ආයෝජක විශ්වාසය නැවත ඇති කිරීමට නම්, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ ප්‍රතිපත්ති සහ කොන්දේසි මග හැරීම ප්‍රායෝගික නොවන බවයි.
ග්‍රීසියේ ආර්ථික අර්බුදයේදී, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල තීරණාත්මක භූමිකාවක් ඉටු කළේය. ඒ සමග රාජ්‍ය අංශයේ වැටුප්, විශ්‍රාම වැටුප් සහ අනෙකුත් සමාජ සුබසාධන වියදම් කපා හැරීම ඇතුළු දැඩි කොන්දේසි පැමිණියේය. ඒ හා සමානව, ආර්ජන්ටිනාවේ, නැවත නැවතත් පැන නැගි මූල්‍ය අර්බුද ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සමග බහුවිධ ගිවිසුම්වලට එළැඹීමට එරට පෙළඹවූයේය. සෑම අවස්ථාවකදීම උද්ධමනය මැඩපැවැත්වීම, මුදල් ස්ථාවර කිරීම සහ මූල්‍ය හිඟය අඩු කිරීම සඳහා දැඩි ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ අවශ්‍ය වේ.
ශ්‍රී ලංකාව: අතීත, වර්තමාන සහ අනාගත ආර්ථික අභියෝග
ශ්‍රී ලංකාව යනු ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ සහාය අවශ්‍යතාවයට මෑතකදී මුහුණ දුන් තවත් රටකි. අධික ණය බර සහ විදේශ සංචිත පහත වැටීම, ආනයන සඳහා විදේශ විනිමය හිඟය, අධික රාජ්‍ය වියදම් ආදිය හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ මුදල් ස්ථාවර කිරීමේ දුෂ්කරතා තිබේ. 2022 දී ණය පැහැර හැරීමේ සිට රට ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමකට ලක්ව ඇත. 2028 දී ණය ආපසු ගෙවීම නැවත ආරම්භ කිරීමට ශ්‍රී ලංකාව සූදානම් වන විට මෙම ක්‍රියාවලිය තීරණාත්මක වේ. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සමග එකඟ වි ඇති පරිදි තිරසාර බවට පත් කිරීම සඳහා රජය සිය රාජ්‍ය ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමට කටයුතු කරමින් සිටියි. මූල්‍ය හිඟය අඩු කිරීම, ආදායම් එකතු කිරීම වැඩි කිරීම සහ රාජ්‍ය මූල්‍ය කළමනාකරණය වැඩිදියුණු කිරීම ඇතුළුව තීරණාත්මක ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවට නැංවීමට ශ්‍රී ලංකාව සමත් වුවහොත්, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලෙහි සහාය අඛණ්ඩව ලබාගත හැකිය.
ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකයේ අනාගතය දැඩි ලෙස රඳා පවතින්නේ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ වැඩසටහනට අනුගත වීමට සහ ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ක්‍රියාවලිය සාර්ථක ලෙස සම්පූර්ණ කරගැනීමට ඇති හැකියාව මත ය. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ අපේක්ෂාවන් සපුරාලීමට සහ අවශ්‍ය ව්‍යුහාත්මක ගැලපීම් කිරීමට සමත් වන්නේ නම්, 2028 වන විට ආර්ථිකය ස්ථාවර කළ හැකි අතර, ණය ආපසු ගෙවීම ආරම්භ කිරීමට හැකි වේ. කෙසේ වෙතත්, මේ සඳහා මූල්‍ය ඒකාග්‍රතාවය, විනිවිදභාවය ඉහළ නැංවීම සහ මූල්‍ය ආයතනවල ස්වාධීනත්වය ශක්තිමත් කිරීම ඇතුළුව එකඟ වූ ප්‍රතිසංස්කරණවලට දැඩි ලෙස අනුගත වීම අවශ්‍ය වේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ අත්දැකීම් සමාන ආර්ථික අර්බුදවලට මුහුණ දුන් තවත් බොහෝ රටවල අත්දැකීම්වලට සමානය. රටක් මූල්‍ය අර්බුදයක ගැඹුරින් ගිලී ගිය පසු, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ අධීක්ෂණය, ගිවිසුම් සහ කොන්දේසිවලින් තොරව ඉදිරියට යාම කළ නොහැක්කකි. මේ අනුව, ආර්ථික ප්‍රකෘතිය සඳහා ව්‍යුහගත මාර්ගයක් සැකසීමේදී සහ දිගුකාලීන මූල්‍ය ස්ථාවරත්වය සහතික කිරීමේදී ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලෙහි කාර්යභාරය ඉතා වැදගත් වේ.
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල නැතුව බැරිද?
ජාතික ජන බලවේගය ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ වැඩසටහන නැවත සාකච්ඡා කරන බව එහි 2024 ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේ දැක්වේ.
ජාතික ජන බලවේගයේ නායක අනුර කුමාර දිසානායකගේ ආණ්ඩුවක් යටතේ ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී බැඳුම්කර ණය ආපසු නොගෙවීමට ඉඩ ඇති බවක් අඟවන ප්‍රකාශයක් ද ඔහු වරක් සිදු කළේය. ඔහු කියන පරිදි ලංකාව බහුපාර්ශ්වීය හෙවත් මල්ටිලැටරල් ණය හා ප්‍රධාන ද්වි පාර්ශ්වීය ණය පිළිබඳව චීනය හා ජපානය සමග සාකච්ඡා කළ යුතුව තිබුණි. මෙය වර්තමාන රජය ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරගැනීම සඳහා දරණ වෙහෙස මුළුමනින්ම අවතක්සේරු කරන කතාවකි.
ජාතික ආණ්ඩු විසින් ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී බැඳුම්කර (ISB) නිකුත් කරන්නේ යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය, අයවැය හිඟය සහ පවතින ණය ප්‍රතිමූල්‍යකරණය වැනි විවිධ අරමුණු සඳහා ප්‍රාග්ධනය රැස් කිරීම සඳහායි. ISB නිකුත් කිරීම සාමාන්‍යයෙන් කළමනාකරණය කරනු ලබන්නේ ප්‍රබල ආයෝජන බැංකු සමූහයක් මගිනුයි. ඔවුන් බැඳුම්කර සඳහා ගැනුම්කරුවන් සොයා ගැනීමට සහ ඒවාට සුදුසු මිල නියම කිරීමට රජයන්ට උපකාර කරන අතර පහත දැක්වෙන්නෙ එවැනි බැංකු කීපයකි.
Citigroup
Goldman Sachs
JPMorgan Chase
Morgan Stanley
UBS
මේ ණය ගෙවීම පැහැර හැර විට රටක් බංකොලොත් ලෙස සැලකේ. ජාත්‍යන්තර ණය දර්ශකවල පහළටම ඇද වැටේ. තවදුරටත් ණය ගන්නට බැරි වේ. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) සහ ලෝක බැංකුව වැනි ජාත්‍යන්තර සංවිධානවල සම්බාධකවලට ද රට යටත් විය හැකියි. වෙළඳාම සහ ආයෝජන සීමා කිරීම් මෙම සම්බාධකවලට ඇතුළත් විය හැකිය. ආයෝජක විශ්වාසය ද නැති වී යන අතර ජාතික ජන බලවේගය අපේක්ෂා කරන ආකාරයේ ඔවුන් කැමති අන්දමේ ආයෝජකයන් පමණක් කැඳවා ගැනීමේ හැකියාව අතිශය සැක සහිතය.
ණය නොගෙවා සිටියොත් කුමක් වෙයිද?
ISB ණය නොගෙවන රටවලට විශාල අපකීර්තියක් ඇති වේ. ගමේ ගොඩේ වුණත්, අනුන්ගෙන් ණය අරගෙන නොගෙවා ඉන්න මිනිසුන්ට කිසිදු පිළිගැනීමක් නැත. 1999 සිට ගත් ණයවලින් 74%ක් වැය වී ඇත්තේ පොළී ගෙවීමට හා විනිමය අනුපාතික වෙනස් වීම හේතුවෙන් ඇති වන පාඩු පියවා ගැනීමට බව පසුගියදා ඇඩ්වොකාටා ආයතනය පෙන්වා දුන්නේය.
ණයවලින් කොටසක් ගෙවීම ප්‍රතික්ෂේප කර සෙසු ණය විතරක් ගෙවාගෙන යාමට හෝ ප්‍රතිව්‍යූහගත කරගැනීමට හැකි යයි සිතීම හිතලුවකි. චීනය වැනි රටක් නම් සමහර විට මෙයට කැමති විය හැකිය. තමන්ගේ ණය ආපසු ගෙවන්නට ඔවුන් අලුත් ණයක් දෙන්නට කැමැත්තක් ද පෙන්නුම් කළහ. ලංකාවට ඇති එකම පිහිට චීනය පමණක් වුවහොත්, ශ්‍රී ලංකාවට චීනයට දැඩිව යටත් වීමට සිදු විය හැකිය.
ලෝක ප්‍රසිද්ධ බංකොලොත්භාවයකට පත් වූ ග්‍රීසිය දැනුත් තමන් නොගෙවා පැහැර හැරි ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී බැඳුම්කර ආපසු ගෙවමින් සිටින අතර ඔවුන්ගේ ණය ශ්‍රේණිගත කිරීම් ඉහළ ගොස් දැන් නැවතත් ඔවුන්ට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය වෙළඳපොළෙන් ණය ගැනීමේ හැකියාව ලැබී තිබේ.
ශ්‍රී ලංකාව ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී බැඳුම්කර ණය ගෙවීම සම්පූර්ණයෙන්ම පැහැර හැරියොත් ආයෝජන ආරවුල් විසඳීම සඳහා වන ජාත්‍යන්තර මධ්‍යස්ථානය (ICSID) වැනි ජාත්‍යන්තර උසාවිවල ISB ණය ගෙවීම පැහැර හරින රටවලට එරෙහිව නඩු පැවරිය හැකිය. බැංකු නඩු දිනුවොත්, ණය පැහැර හැර ඇති ISB ප්‍රමාණය සහ පොලී සහ නෛතික ගාස්තු අය කරගැනීමට ඔවුන්ට හැකිය.
ඒ වන්දිත් ගෙවන්නේ නැතිනම් රටවල වත්කම් අත්පත් කර ගැනීම දක්වා යන්නට ද ඔවුන්ට හැකිය. ISB ණය ආපසු ගෙවීම පැහැර හරින රටවල බැංකු ගිණුම්, රජයේ ගොඩනැගිලි සහ විදේශ විනිමය සංචිත වැනි වත්කම් බැංකුවලට අත්පත් කර ගත හැකිය.
උදාහරණයක් ලෙස, 2018 දී, Aurelius Capital Management විසින් එක්සත් ජනපද ෆෙඩරල් උසාවියේ වෙනිසියුලාවට එරෙහිව නඩු පවරා ඩොලර් මිලියන 600ක වන්දියක් දිනාගත් අතර නඩුව තවමත් අවසන් නැත. Aurelius Capital Management විසින් වෙනිසියුලාවේ වත්කම් අත්පත් කර ගැනීමට උත්සාහ කරයි.
එක්සත් ජනපදය, කැනඩාව සහ යුරෝපීය රටවල් කිහිපයක් වෙනිසියුලාව සමඟ ඔවුන්ගේ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සබඳතා අත්හිටුවා එරට රජයට සම්බාධක පනවා තිබේ. කෙසේ වෙතත්, රුසියාව, චීනය සහ ඉරානය වැනි රටවල් වෙනිසියුලාව සමඟ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සබඳතා දිගටම පවත්වාගෙන යයි.
ඇමරිකානු ජනපද සංවිධානය (OAS) සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය වැනි ජාත්‍යන්තර සංවිධාන කිහිපයක වෙනිසියුලාවේ සාමාජිකත්වය ද අත්හිටුවා ඇත. කෙසේ වෙතත්, වෙනිසියුලාව නොබැඳි ව්‍යාපාරයේ සාමාජිකයෙකි.
ලංකාවේ ආර්ථික යථාර්ථයට මුහුණ දීම වෙනුවට ලෝක වෙළඳපොළේ මිලට වඩා අඩුවෙන් ලංකාවේ තෙල්, විදුලිය ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලා පළිගැසීමේ සිට, රජයේ සේවකයන්ට පඩි වැඩි කිරීම හරහා ගත් ණය ආපසු නොගෙවීම දක්වා බාල ජනප්‍රිය දේශපාලන සටන් පාඨ වේදිකාවල තොරොම්බල් කරමින් තිබේ. මේ සියල්ල බලය වෙනුවෙනි. එහෙත්, බලය ලබාගත්තාට ඒ අන්දමින් ප්‍රශ්න විසඳීමට නම් සිතූ පැතූ සම්පත් දෙන සුරංගනාවියක ද අවශ්‍ය වනු ඇත.
Comments
Post a Comment
මාතෘකාවට අදාළ නැති හා වෛරී අදහස් ඉවත් කිරීමට ඉඩ ඇති බව කරුණාවෙන් සලකන්න.