කවුරුවත් ඉවත් නො කරන කසල හා දේශපාලනය

පහත නිල් පැහැ අකුරින් දැක්වෙන සටහන පළ වුණේ මීපුර වෙබ් අඩවියේයි.

තලාහේන මුහුදු වෙරල තිරය තව ටිකදිනකින් කුණු කදු වලින් පිරෙනු ඇත. එවිට අපිට මුහුදු වෙරළේ සුන්දරත්වය වෙනුවට දැකිය හැකි වන්නේ කුණුගොඩවල් ය.
වෙරල තිරයේ ජීවත්වන මිනිසුන්ට නම් මේ ගැන කිසිම අවබෝධයක් හෝ උවමනාවක් ඇති බව නොපෙනේ. දිනපතා තමන්ගේ ගෙවල් වල එකතුවන කුණු මුහුදු වෙරළට විසිකරන්නේ එනිසාය.

එහෙත් මුහුදු වෙරල , එහි පිරිසිදුකම සහ සංරක්ෂණය ගැන වගකිවයුතු රාජ්‍ය ආයතනනම් ගණනාවක්ම ඇත. සේවය කරන නිලධාරිඳ බොහෝ ඇත. මෙම ආයතනවල නිලධාරින් කිසිම දවසක මුහුදු වෙරල පැත්ත පලාතකවත් එනබවක් නම් පෙනෙන්නට නැත.

මේ සදහා ක්‍රමවත් වැඩපිළිවෙලක අවශ්‍ය තාවය අපිදකිමු. මෙය ආරම්භ විය යුත්තේ ජනතාව දැනුවත් කිරීමෙන්ය. එසේ දනුවත් කිරීමෙන් පසුවත් ජනතාව තවදුරටත් එම වරදම කරන්නේ නම් ඔවුන්ට දඩුවම් කිරීමේ ක්‍රියාදාමයකට යා යුතුය.

මෙම දර්ශනය කොළඹ සිට දුම්රිය මාර්ගයේ මාතර දෙසට යන විට ඉතා පැහැදිලිව දක්නට ලැබේ. යම් පවිත්‍රත්වයක් දක්නට ලැබෙන්නේ සංචාරක හෝටල් අසල පමණි. එහෙත්, මේ වන විට මුහුදු ජලය පවා පොලිතින්, ප්ලාස්ටික් වැනි නො දිරන අපද්‍රව්‍ය නිසා ඉතා අපිරිසිදු තත්වයකට පත් වී තිබේ. මීට දශක කීපයකට ඉහතදී මෙම වෙරළ තීරයේදී අප දුටු විදේශ සංචාරකයන්ගේ ජල ක්‍රීඩා දැන් අවම වී ඇත්තේ ඇයි ද යන්න ඉතා පැහැදිලි ය. මෙවන් අපවිත්‍ර මුහුදක බසින්නට කිසිවෙකු ලංකාවට එනු ඇද්ද? ලංකාව ලොව වැඩිපුර ම සමුද්‍ර දූෂණයක යෙදෙන රටක් බව ලෝක ප්‍රකට ය. 

පොලිතින් කෑම නිසා අලියකුට සිදු වී ඇති උවදුර පිළිබඳ පුළුල් මාධ්‍ය ආවරණයක් පසුගියදා සිදු විය. මුහුදේ සිදු වන දේ පිළිබඳ අප දන්නේ ඉතා අඩුවෙනි. එහෙත්, හම්බන්තොට වෙරළේ කැස්බෑ මරණ ආදිය පසුපස මේ සමුද්‍ර දූෂණය තිබේ. 

ලංකාව සුන්දර පරිසරයක් ඇති රටක් ය යන්න දැන් අතීතයට අයත් කතාවකි. මේ වන විට ලංකාවේ අස්සක්, මුල්ලක් නෑර, සියලු මං මාවත්, ජලමාර්ග කැලි කසලවලින් පිරී ගොසිනි. 

ලංකාවේ ජනතාව යනු ඇත්තෙන් ම ලොව අපිරිසිදු ම හා කැලි කසල භාවිතය පිළිබඳ අඩු ම අවබෝධයක් ඇති පිරිසක් බව පැහැදිලි ය. 

අනාගත පරම්පරාවන්ට මේ පිළිබඳ ඉගැන්වීමට තිබෙන පාසල්වල තත්වය කුමක් ද? පාසල් ඉදිරිපිට ප්‍රදර්ශනය කරන ප්ලාස්ටික් ඩිජිටල් බැනර්, ගුරුවරුන්ගේ ප්ලාස්ටික් කටවුට් ආදිය කෙළින් ම පරිසරයට බැහැර වේ. ඒවා සවි කරන්නන් මිස ගලවා විධිමත් අන්දමින් ඉවත් කරන්නන් නැත. පරිසරය පිළිබඳ අධ්‍යාපනයේ කරන කතා බහ හෝ පාසල් පරිසරය තුළ භාවිතා වන්නේ නැත. 

කසල පාරට විසි කිරීම ලංකාවේ ඉතා සුලබ දෙයකි. පසුගිය බ්‍රහස්පතින්දා මා පැමිණි බසයේ මා අසල වාඩි වී ආ කාන්තාවක් පොලිතින් බෑගයකට වමනය කරන එය පානදුර හරියේදී බසයෙන් පිටතට විසි කර දැම්මේ කිසිදු හැඟීමකින් තොරව ය. 

මා ජීවත් වන්නේ ගමක ය. පරිසරය සෝදා හරින මහා වැසි දැන් අවුරුද්දකටත් වැඩි කාලයකින් අපට ලැබුණේ නැත. මේ වන විට සියලු ලොකු කුඩා වීදි අවට ප්ලාස්ටික්, පොලිතින් ගොඩගැසී හමාර ය. 

ප්‍රධාන නගර සීමාවෙන් පිටත කසල එක් රැස් කිරීමේ ක්‍රමවේදයක් නැත. විධිමත් කසල බැහැර කිරීම් පද්ධති මගින් ලංකාවේ භූමියෙන්  ආවරණය කරන ප්‍රමාණය 10%ක්වත් වේ ද යන්න සැක සහිත ය. ඉතිරි 90%හි පරිසරයට විසි කර දමන කසල කිසිවෙකු එක් රැස් කර විධිමත් අන්දමින් බැහැර කිරීමක් කරන්නේ නැත. පාරවල්වල දමන කොඩි, සැරසිලි, බැනර්, කටවුට් ආදිය ඔහේ ගැලවී වැටෙනවා මිස කිසිවකු ඒවා ගලවන්නේ නැත. සුළඟ, වැස්ස විසින් ඒවා පස යටට හෝ ගංගා, මුහුදු වෙත තල්ලු කර දැමුවොත් මිස වෙනත් කසල කළමනාකරණයක් ඇත්තේ ම නැත. 

කසල යනු ඇත්තෙන් ම දේශපාලනික ප්‍රශ්නයකි. රටේ ජනතාව සනීපාරක්ෂාව ගැන මෙතරම් අවම දැනුමක් සහිත පිරිසක් වෙද්දී ඔවුන් සමග ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, සමාජවාදය, මානව හිමිකම්, නීතියේ ස්වාධිපත්‍යය, තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය ආදී ගැඹුරු දේශපාලනික සංකල්ප පිළිබඳ කතා කිරීම කෙතරම් ප්‍රායෝගික ද? 

සමාජ විප්ලව මොහොතකට පැත්තකින් තියමු. පාරට කුණු විසි කිරීම නීතිමය පමණක් නොව සමාජමය වරදක් ද වන බව නො දන්නා සමාජයක් වෙනස් කරන්නේ කෙසේ ද යන්න ගැන අප මුලින් ම සාකච්ඡා කළ යුතු ය. 

මා සිතන පරිදි මේ වනාහි රට විනාශ වී හෝ තම දේශපාලන අරමුණ ඉටු වෙනවා දකින්නට කැමති කුහකයන් හැර වාමාංශික, දක්ෂිණාංශික, ජාතිවාදී, ජාත්‍යන්තරවාදී, ආගම්වාදී ආදී සෑම ආකාරයක ම දේශපාලකයන්ට එකඟ විය හැකි ස්ථාවරයකි. 

අපේ රට, අපේ නගරය, අප අවට පරිසරය පිරිසිදුව තියා ගන්නට එක් වන වැඩසටහනක් යෝජනා කිරීම ගැන ගැඹුරින් සිතමු.

ගෝඨාභය රාජපක්ෂ දේශපාලකයකු හෝ රාජ්‍ය නිලධාරියකු ලෙස අගය කිරීමට බැරි බොහෝ දුර්ගුණ ඔහු තුළ තිබිණි. එහෙත්, ඔහුගේ භීෂණකාරී බලපෑම තුළ මෙම කාරණා පිළිබඳ සංවේදීභාවයක් ගොඩනැගෙමින් තිබිණි. 

ලංකාවේ මිනිසුන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය භාවිතා කරන්නේ කෙසේ ද යන්න ගැන කදිම පාඩමක් මේ දිනවල අපි ඉගෙන ගනිමින් සිටිමු. 

ඔබගේ අදහස් අපි මහත් සේ අගයමු. නිර්නාමිකව හෝ අදහස් පළ කිරීමට අවස්ථාව ලබා දී තිබෙන්නේ එම නිසා ය. එහෙත්, එය අපහරණය නො කිරීම ඔබ‍ගේ වගකීමකි. අසභ්‍ය යයි සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ පිළි ගැනෙන වචන සම්බන්ධයෙන් සදාචාරවාදී නො වන මුත්, අනුන්ට අපහාස කිරීම සඳහා එවැනි වදන් භාවිතා කර තිබෙන අවස්ථාවලදී ඒවා ඉවත් කිරීමට සිදු වන බව කරුණාවෙන් සලකන්න. එසේම, නීතිමය ගැටලු මතු කරන අදහස් පළ කිරීම් ද ඉවත් කරනු ලැබේ. අදහස් පළ කිරීම සම්බන්ධ කාරණාවලදී සංස්කාරක වගකීම් සමග සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීම බලාපොරොත්තු වෙමු.